Chu kỳ bốn năm của Bitcoin có kết thúc hay không? Phân tích logic của thời đại thanh khoản qua bốn khía cạnh

Kể từ khi ra đời vào năm 2009, xu hướng giá của Bitcoin (BTC) lâu dài thường bị chi phối bởi “chu kỳ giảm một nửa mỗi bốn năm”. Tuy nhiên, khi thanh khoản vĩ mô trở thành biến số trung tâm của thị trường, logic cũ này đang dần được xem xét lại. Năm 2025, sau khi Bitcoin vượt mức cao lịch sử trên 120.000 USD, thị trường có dấu hiệu điều chỉnh rung lắc, khiến nhà đầu tư bắt đầu đặt câu hỏi: Chu kỳ bốn năm có còn hiệu lực hay không? Bài viết sẽ phân tích từ bốn góc độ: thanh khoản toàn cầu, dòng vốn ETF, hành vi trên chuỗi và cấu trúc thị trường để khám phá logic mới của Bitcoin trong “thời đại thanh khoản” và ý nghĩa của nó đối với nhà đầu tư dài hạn.

1. Logic truyền thống của chu kỳ giảm một nửa

Trong thời gian dài, nhịp điệu giá Bitcoin tuân theo chu kỳ giảm một nửa gần như bốn năm một lần. Sau mỗi 210.000 khối, phần thưởng khối giảm một nửa, tốc độ cung cấp thị trường giảm xuống, từ đó kích hoạt sự mất cân bằng cung cầu và đẩy giá đi lên.

Ba lần giảm một nửa trước đây (2012, 2016, 2020) đều xác nhận quy luật này:

• 2012: BTC từ 12 USD tăng lên 1.000 USD, tăng hơn 8.000%.
• 2016: BTC từ 650 USD lên 20.000 USD, mở ra bong bóng toàn cầu đầu tiên.
• 2020: BTC từ 9.000 USD tăng lên 69.000 USD, đi kèm với sự tham gia của các tổ chức và kỳ vọng lạm phát.

Mô hình này từng được xem như “quy luật tự nhiên của giới crypto”.

Tuy nhiên, từ năm 2025 trở đi, cùng với sự xuất hiện của ETF, chính sách vĩ mô và các biến đổi về thanh khoản, logic cung cấp cũ đã không còn đủ để giải thích biến động giá nữa.

2. Chu kỳ mới do thanh khoản chi phối

Ảnh hưởng sâu rộng của chính sách của Fed

Sau 2020, hệ thống tiền tệ toàn cầu bước vào “giai đoạn thống trị của thanh khoản”. Các chính sách của Fed như tăng lãi suất, cắt giảm mua trái phiếu, thu hẹp bảng cân đối ảnh hưởng trực tiếp đến dòng vốn vào thị trường crypto.

Trong giai đoạn 2024–2025, Fed liên tục hạ lãi suất ba lần để kích thích rủi ro, nhưng dòng tiền đổ vào Bitcoin không còn như trước. Thay vào đó, ETF trở thành “cửa van dòng vốn” mới, phân phối vốn qua các kênh tổ chức.

Điều này có nghĩa là, Bitcoin không còn chỉ bị ảnh hưởng bởi chu kỳ nội tại, mà còn nằm trong vòng tuần hoàn thanh khoản toàn cầu. Như nhà phân tích Arthur Hayes nói: “Chu kỳ tăng giá tiếp theo của Bitcoin không còn do ‘giảm một nửa’, mà do ‘thanh khoản USD’.”

Dòng vốn ETF trở thành chỉ số trung tâm

Từ đầu năm 2024, Mỹ phê duyệt các quỹ ETF Bitcoin giao ngay đầu tiên, dòng vốn vào Bitcoin thay đổi hoàn toàn:

• Tỷ lệ tổ chức chiếm tới 68%
• Dòng vốn theo chu kỳ cùng với thanh khoản của thị trường chứng khoán Mỹ
• Dữ liệu rút ròng của ETF trở thành tín hiệu ngắn hạn cho giá

Khi ETF liên tục rút ròng hơn 1 tỷ USD, giá Bitcoin thường có xu hướng điều chỉnh. Ngược lại, trong các đỉnh dòng vốn (ví dụ tháng 5/2024), BTC đã tăng 25% trong vòng ba tuần.

Điều này cho thấy, biến số chủ đạo của Bitcoin đã chuyển từ “sản lượng khai thác” sang “dòng vốn tổ chức”.

3. Các chỉ số on-chain tiết lộ sự thay đổi về cấu trúc

Chỉ số SOPR của các nhà đầu tư dài hạn tăng

Chỉ số SOPR (tỷ lệ lợi nhuận của các giao dịch đã chi tiêu) của các nhà đầu tư dài hạn (LTH) phản ánh khả năng họ sẵn sàng bán ra khi lợi nhuận còn cao.

Năm 2025, dữ liệu cho thấy SOPR duy trì trên 1.1, nghĩa là các nhà đầu tư dài hạn vẫn còn tâm lý giữ coin, không vội chốt lời ở đỉnh.

Điều này chứng minh thị trường ngày càng mang tính tổ chức hơn, độ biến động giảm, chu kỳ trở nên mờ nhạt hơn.

Sức ép bán của miner giảm

Sau giảm một nửa, phần thưởng khai thác giảm, nhưng nhờ các kênh tài chính thứ cấp như trái phiếu miner, thuê hash, sức ép bán của miner đã giảm rõ rệt. Dữ liệu on-chain cho thấy lượng coin của miner đạt mức cao nhất trong 3 năm, cho thấy họ đang chuyển từ vai trò là người bán thanh khoản sang nhà đầu tư dài hạn.

4. Tái cấu trúc chiến lược đầu tư: từ “tư duy chu kỳ” sang “tư duy thanh khoản”

Chuyển đổi chiến lược đầu tư

Trước đây, nhà đầu tư dựa vào “đặt cược trước giảm một nửa, chốt lời sau giảm một nửa” theo nhịp điệu máy móc. Nhưng giờ, chiến lược này đã mất hiệu quả. Thay vào đó, hợp lý hơn là: dựa vào chu kỳ thanh khoản toàn cầu, kết hợp dòng vốn ETF, tâm lý rủi ro và đòn bẩy phái sinh để điều chỉnh vị thế linh hoạt.

Ví dụ:

• Khi thanh khoản USD mở rộng, chỉ số VIX giảm, thị trường crypto thường cùng chiều tăng.
• Khi lợi suất trái phiếu Mỹ tăng nhanh, BTC dễ điều chỉnh ngắn hạn.
• Khi phí kỳ hạn hợp đồng tương lai BTC quá cao, thể hiện thị trường nóng sốt ngắn hạn.

Chuyển đổi về giá trị dài hạn và câu chuyện

Logic dài hạn của Bitcoin đang chuyển từ “vàng kỹ thuật số” sang “hàng rào chống rủi ro thanh khoản toàn cầu”. Điều này có nghĩa là, giá trị của nó không chỉ dựa vào tính khan hiếm, mà còn phụ thuộc vào mối liên hệ với các rủi ro vĩ mô. Khi Mỹ bước vào chu kỳ lạm phát trở lại, Bitcoin có thể trở thành người hưởng lợi chính từ dòng thanh khoản tràn ra.

5. Tương lai của Bitcoin: Chu kỳ tăng trưởng cấu trúc hay ảo tưởng thanh khoản?

Trong ba năm tới, Bitcoin có thể không còn theo chu kỳ tuyến tính nữa, mà sẽ vận động theo các mô hình phức tạp hơn dựa trên biến động thanh khoản.

• Lạc quan: Lãi suất toàn cầu giảm, ETF liên tục hút dòng vốn, BTC có thể đạt đỉnh mới 180.000 USD.
• Trung tính: Thanh khoản dao động, BTC trong vùng 90.000 – 130.000 USD.
• Bi quan: Chính sách thắt chặt, rủi ro lớn, dòng vốn rút khỏi tổ chức, BTC giảm về 70.000 USD.

Xét dài hạn, Bitcoin vẫn là tài sản nhạy cảm nhất với chu kỳ thanh khoản. Tuy nhiên, câu chuyện cũ về bốn năm đã chết, logic mới dựa trên thanh khoản đang lên ngôi.

Kết luận: Từ “thần thoại giảm một nửa” sang “thực tế thanh khoản”

Lịch sử phát triển của Bitcoin là hành trình từ lý thuyết phi tập trung đến việc trở thành tài sản toàn cầu.

Khi thị trường chuyển từ do các miner chi phối sang do các tổ chức dẫn dắt, chu kỳ bị định hình lại bởi dòng tiền, nhà đầu tư cần từ bỏ tư duy “nhịp điệu máy móc” cũ, mà phải hiểu rõ sự dịch chuyển của dòng vốn vĩ mô.

Có thể, chu kỳ thực sự của Bitcoin không còn tính theo thời gian, mà dựa trên cường độ của thanh khoản.

Trong thời đại mới này, việc hiểu rõ dòng chảy của thanh khoản có thể là chiếc vé vào thị trường tăng giá tiếp theo.