Gần đây, tôi đã trò chuyện với một số người mới bắt đầu giao dịch, và nhận thấy họ đều mắc cùng một sai lầm.

Thấy nến đỏ thì lao vào, thấy nến xanh thì chạy ra. Có vẻ hợp lý về mặt bề ngoài, nhưng thực tế đây là hiểu lầm lớn nhất về thị trường.

Lúc tôi mới vào lệnh cũng từng làm như vậy. Cho đến khi bị thị trường liên tục dạy dỗ, tôi mới hiểu rằng chính bản thân các cây nến âm dương không thể nói lên vấn đề. Cây nến đỏ trông có vẻ tăng giá đó, đằng sau có thể ẩn chứa một cái bẫy giảm giá hoàn chỉnh.

**Sự thật về biểu đồ giá**

Một cây nến không đơn thuần là dấu hiệu tăng giảm, mà là một quá trình giao dịch hoàn chỉnh của thị trường. Thông tin bên trong nó còn phức tạp hơn nhiều so với màu sắc.

Thật sự quyết định tính chất của cây nến này là bốn con số: Mở cửa, Đóng cửa, Cao nhất, Thấp nhất. Bốn điểm này mới là cửa sổ để hiểu tâm lý của các nhà tham gia thị trường.

Lấy một ví dụ thực tế. Giả sử một đồng coin trong ngày hôm nay, giá ban đầu tăng vọt lên một đỉnh cao rồi bị đẩy xuống, cuối cùng dù đóng cửa cao hơn mở cửa (nến tăng), nhưng bạn có thể nói hôm nay là phe mua thắng không?

Rõ ràng là không. Phe bán mới là người chiến thắng thực sự, họ đã thành công kéo giá từ đỉnh xuống. Cây nến "tăng" trông có vẻ như vậy, thực ra là kết quả của phe mua bị phe bán áp chế.

**Làm thế nào để nhìn thấu tất cả những điều này?**

Phương pháp cực kỳ đơn giản:

Áp lực phe bán = Cao nhất - Giá đóng cửa (đại diện cho mức giảm của phe bán từ đỉnh cao)

Đà mua = Giá đóng cửa - Thấp nhất (đại diện cho mức tăng của phe mua từ đáy thấp)

So sánh hai con số này, dù cây nến là đỏ hay xanh, bạn đều có thể nhận ra ai mới là người kiểm soát thực sự trong ngày.

Trước đây tôi đã từng mắc sai lầm ở chỗ này. Thấy nến đỏ thì mua đáy, kết quả bị kẹt giữa chừng. Thấy nến xanh thì chạy, kết quả bỏ lỡ đáy phản ứng. Tất cả đều do chỉ chú ý vào màu sắc, bỏ qua động lực giao dịch thực sự phía sau.

**Những tín hiệu nến cần phải nhận biết**

Trong kinh nghiệm giao dịch của tôi, nến búa là một trong những tín hiệu đáy đáng tin cậy nhất.

Nó trông như thế nào? Dưới bóng dài, thân nhỏ và gần như dính sát vào phần trên của cây nến. Điều này có ý nghĩa gì? Cho thấy phe bán từng đẩy giá xuống, nhưng phe mua đã cứng rắn giữ vững, cuối cùng vẫn đẩy giá đóng cửa cao hơn. Sức mạnh này rõ ràng có lợi cho phe mua.

Ngược lại là nến búa ngược, bóng dưới biến thành bóng trên. Điều này cho thấy phe mua từng đẩy giá lên, nhưng phe bán đã kéo trở lại. Đây là tín hiệu tiềm năng của đỉnh.

Còn có nến Doji. Mở cửa và đóng cửa ở cùng mức giá, thân gần như không thấy. Điều này cho thấy phe mua và phe bán đang tranh giành, không ai chiếm ưu thế. Thường thì điều này báo hiệu xu hướng sắp đổi chiều — giá có thể tiếp tục tăng hoặc bắt đầu giảm.

**Bài học từ thị trường thực**

Công thức này nghe có vẻ đơn giản, nhưng khi áp dụng vào thực tế giao dịch mới thấy rõ sức mạnh của nó.

Không phải tất cả các đợt tăng đều đáng để theo, cũng không phải tất cả các đợt giảm đều phải cắt lỗ. Chìa khóa là học cách đọc hiểu những tổ hợp nến tưởng chừng mâu thuẫn — ví dụ như khi giảm xuống dưới đáy của nến búa, dù tiếp tục giảm, bạn cũng cần xem xét khả năng phản hồi.

Ngược lại, nếu ở vùng cao xuất hiện nến búa ngược hoặc các tín hiệu đỉnh khác, dù ngày hôm sau còn tăng chút nữa, bạn cũng nên cảnh giác.

Biến động của thị trường crypto vốn đã lớn, nếu chỉ dựa vào các cây nến âm dương để xác định hướng đi, thì thua lỗ không còn là vấn đề xác suất nữa, mà là điều tất yếu. Học cách phân tích bốn yếu tố của cây nến, quan sát sự so sánh thực sự của lực mua và bán, mới là nền tảng để tồn tại lâu trong giao dịch.