16 năm sau: cách tạo ra khối sinh thái đã thay đổi thế giới tài chính

3 tháng 1 năm 2009 đã xảy ra một sự kiện đã thay đổi cách nhìn nhận về tiền tệ và tài chính. Vào ngày đó, Satoshi Nakamoto đã khởi chạy mạng lưới Bitcoin, khai thác khối đầu tiên của chuỗi, gọi là khối sinh ra (genesis block). Sau 16 năm, khi giá Bitcoin đạt mức $89,01K với vốn hóa thị trường là $1,78 nghìn tỷ, thật khó để tưởng tượng rằng tất cả bắt đầu từ một khối đơn giản và một thông điệp tích hợp về khủng hoảng tài chính.

Khối sinh ra không chỉ đơn thuần là khối đầu tiên. Nó là nền tảng xây dựng toàn bộ hệ sinh thái tiền mã hóa. Ý nghĩa của nó vượt xa công nghệ: đó là biểu tượng của cuộc nổi dậy chống lại hệ thống tài chính tập trung, đã sụp đổ vào năm 2008.

Khối sinh ra Bitcoin ẩn chứa điều gì?

Khối sinh ra (cũng được biết đến như Khối 0) khác biệt so với tất cả các khối còn lại trong chuỗi Bitcoin bởi vì nó không chứa liên kết đến khối trước đó — đó là khởi đầu của tất cả. Định danh duy nhất của nó (băm) gồm 64 ký tự: 000000000019d6689c085ae165831e934ff763ae46a2a6c172b3f1b60a8ce26f.

Đặc biệt, hash này chứa nhiều số không dẫn đầu bất thường. Điều này cho thấy nỗ lực tính toán đáng kể đã bỏ ra để tạo ra nó — kết quả của nguyên tắc Proof-of-Work, đảm bảo an toàn cho toàn bộ mạng lưới.

Chi tiết thú vị nhất là thông điệp tích hợp mà Satoshi đã đưa vào tham số coinbase: “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks” (Thời báo The Times ngày 03/01/2009: Thủ tướng đang trên bờ của gói cứu trợ thứ hai cho các ngân hàng). Đây là trích dẫn từ tiêu đề của tờ báo ngày đó. Satoshi không chỉ đơn thuần ghi nhận thời điểm tạo ra khối mà còn để lại một bình luận lịch sử về tình trạng hỗn loạn tài chính đang diễn ra trên thế giới.

Tại sao 50 Bitcoin này sẽ không bao giờ bị tiêu tốn?

Khối sinh ra đã phát ra phần thưởng 50 BTC tới địa chỉ: 1A1zP1eP5QGefi2DMPTfTL5SLmv7DivfNa. Tuy nhiên, những Bitcoin này vẫn còn không thể truy cập và không thể tiêu tốn. Đây không phải là lỗi trong mã nguồn, mà là một quyết định cố ý, được ghi rõ trong phần mềm Bitcoin.

Nhiều người xem đây như một biểu tượng sâu sắc. Người sáng lập Bitcoin không nhằm mục đích làm giàu từ chính sáng chế của mình — khối sinh ra tượng trưng cho sự khởi đầu thuần khiết, dành tặng thế giới. Khả năng không thể tiêu tốn phần thưởng đầu tiên này nhấn mạnh mục tiêu thực sự của dự án: xây dựng một hệ thống tài chính không bị kiểm soát tập trung.

Từ ý tưởng đến phong trào toàn cầu: các mốc son của Bitcoin

Trong 16 năm, Bitcoin đã trải qua một hành trình phát triển đáng kinh ngạc:

2010 đánh dấu lần giao dịch thực sự đầu tiên: một lập trình viên đổi 10.000 BTC lấy hai chiếc pizza. Ngày này nay được gọi là Ngày Pizza Bitcoin, nhắc nhớ về khởi đầu khiêm tốn.

2013 mang lại đợt tăng giá lớn đầu tiên gần $250, thu hút sự chú ý của truyền thông đại chúng.

2017 trở thành năm của cơn sốt lớn: Bitcoin lần đầu vượt mốc $20 000 vào tháng 12, mặc dù sau đó đã có điều chỉnh.

2020-2021 — giai đoạn bứt phá của các tổ chức lớn. Trong đại dịch COVID-19, khi các chính phủ tung ra các gói kích thích tài chính, Bitcoin đạt mức $64 000 vào tháng 4 năm 2021. Tháng 9 năm 2021, El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên chính thức công nhận Bitcoin là phương tiện thanh toán hợp pháp.

2024 mang đến sự công nhận chính thức từ các nhà quản lý. Các ETF Bitcoin giao ngay được phê duyệt, mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư truyền thống. Tháng 11, Bitcoin thiết lập mức cao nhất mọi thời đại mới trên $126 000, phản ánh niềm tin ngày càng tăng vào tiền mã hóa.

Cơ chế tạo ra khối sinh ra hoạt động như thế nào?

Quá trình tạo ra khối sinh ra bắt đầu bằng việc giải quyết một bài toán mật mã phức tạp theo nguyên tắc Proof-of-Work (PoW). Các thợ mỏ (miner) thực hiện các phép tính tính toán phức tạp để thêm các khối mới vào chuỗi và xác nhận các giao dịch. Đổi lại, họ nhận phần thưởng.

Trong Bitcoin, có một cơ chế then chốt — halving, hay giảm phần thưởng một nửa cứ khoảng bốn năm. Ban đầu, phần thưởng là 50 BTC cho mỗi khối, sau đó giảm xuống còn 25 BTC, rồi 12,5 BTC, tiếp đến 6,25 BTC. Lần halving cuối cùng vào tháng 4 năm 2024 đã giảm phần thưởng xuống còn 3,125 BTC mỗi khối.

Mô hình giảm phát này được tích hợp trong kiến trúc của Bitcoin và đảm bảo tính khan hiếm của đồng tiền — tổng cung tối đa là 21 triệu BTC.

Di sản của khối sinh ra: cách một khối đã thay đổi thế giới

Việc tạo ra khối sinh ra đã truyền cảm hứng cho một hệ sinh thái đổi mới toàn diện. Ethereum phát triển ý tưởng blockchain bằng cách tích hợp hợp đồng thông minh và cho phép xây dựng các ứng dụng phi tập trung. DeFi đã tái tạo các dịch vụ tài chính truyền thống trên các nền tảng phi tập trung, loại bỏ trung gian. Web3 giới thiệu một mô hình internet mới, nơi người dùng sở hữu dữ liệu của chính mình.

Khối sinh ra vẫn là minh chứng cho việc một cá nhân hoặc nhóm nhỏ có thể xem xét lại các nền tảng cơ bản của hệ thống tài chính. Giá trị của nó ngày càng tăng cùng với Bitcoin: từ một thử nghiệm nhỏ năm 2009 đến một tài sản tài chính chính, hiện đang tích hợp trong danh mục của các tập đoàn lớn và các nhà quản lý tài sản.

Làm thế nào để xem khối sinh ra?

Nếu bạn muốn khám phá khối sinh ra, điều này rất đơn giản. Sử dụng bất kỳ trình duyệt khám phá blockchain công cộng nào:

1. Truy cập trang web của một trình duyệt blockchain đáng tin cậy
2. Nhập vào thanh tìm kiếm “Khối 0” hoặc hash: 000000000019d6689c085ae165831e934ff763ae46a2a6c172b3f1b60a8ce26f
3. Khám phá các chi tiết: hash, dấu thời gian, thông điệp tích hợp về khủng hoảng tài chính

Điều này sẽ giúp bạn xem dữ liệu gốc và hiểu rằng cuộc cách mạng bắt đầu từ đâu.

Các câu hỏi thường gặp về khối sinh ra

Khối sinh ra được tạo ra khi nào?
Vào ngày 3 tháng 1 năm 2009, Satoshi Nakamoto đã khai thác khối Bitcoin đầu tiên.

Tại sao 50 BTC trong khối sinh ra không thể tiêu tốn?
Vì mã nguồn của khối đầu tiên đặc biệt, những Bitcoin này được cố định là không thể truy cập. Đây là biểu tượng của sự bắt đầu của một hệ thống phi tập trung mới.

Hash của khối sinh ra là gì?
Hash: 000000000019d6689c085ae165831e934ff763ae46a2a6c172b3f1b60a8ce26f. Hash này chứa nhiều số không dẫn đầu bất thường, phản ánh nỗ lực tính toán của quá trình tạo ra nó.

Thông điệp tích hợp có ý nghĩa gì?
Thông điệp “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks” phản ánh bối cảnh tài chính thời điểm tạo ra Bitcoin — cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và hậu quả của nó.

Kết luận

Khối sinh ra của Bitcoin không chỉ đơn thuần là khởi đầu của chuỗi. Nó là một tuyên ngôn, được viết bằng mã, kêu gọi sự độc lập tài chính và chứng minh rằng các hệ thống phi tập trung là khả thi. Đã 16 năm trôi qua, Bitcoin đã tiến hóa từ một ý tưởng thử nghiệm thành một tài sản trị giá hàng nghìn tỷ đô la, nhưng bản chất vẫn không thay đổi: trao quyền kiểm soát tiền bạc cho người dùng.

Nhìn vào sự kiện lịch sử này, dễ dàng quên rằng tất cả bắt đầu từ một khối và một thông điệp về bất công tài chính. Khối sinh ra vẫn là biểu tượng của khả năng thay đổi và rằng một ý tưởng tốt có thể thay đổi thế giới.