Thị trường gấu đến rồi phải làm sao? 7 chiến lược thực chiến giúp bạn không thua mà còn kiếm lời

Khi thị trường crypto bước vào chu kỳ gấu, nhiều nhà đầu tư sẽ rơi vào hoảng loạn. Giá giảm mạnh, tâm lý rối loạn, nhà giao dịch thận trọng quan sát — trạng thái này thực sự khiến người ta cảm thấy khó chịu. Nhưng bạn có biết không? Cơ hội kiếm tiền thực sự thường nằm chính xác ở những thời điểm người khác sợ hãi nhất.

Trước tiên hãy làm rõ: Thế nào là thực sự thị trường gấu?

Nhiều người vẫn hiểu về thị trường gấu chỉ dừng lại ở mức giảm 20%. Nhưng trong thế giới crypto, tiêu chuẩn này hoàn toàn không phù hợp. Thị trường gấu ở đây có thể là giảm 90% — nghe có vẻ đáng sợ, nhưng đó là trạng thái bình thường.

Chính xác mà nói, crypto thị trường gấu là một giai đoạn dài hạn, trong đó niềm tin thị trường sụp đổ, giá liên tục giảm, áp lực bán ra lớn hơn nhu cầu mua vào. Hoạt động kinh tế co lại, toàn ngành thở không nổi. Trong lịch sử, “mùa đông crypto” nổi tiếng (từ tháng 12 năm 2017 đến tháng 6 năm 2019) là ví dụ điển hình, Bitcoin từ $20,000 giảm xuống còn $3,200.

Tình trạng này xảy ra khoảng mỗi bốn năm một lần, thường kéo dài hơn một năm. Vì vậy, việc chuẩn bị chiến lược đầu tư từ sớm là rất cần thiết.

Trong thị trường gấu bạn có thể làm gì? 7 hướng dẫn sinh tồn

1. Giữ lâu dài (HODL) — Cách sống đơn giản nhất

HODL xuất phát từ một lỗi chính tả và viết tắt của “hold on for dear life”, nhưng trong cộng đồng crypto đã trở thành niềm tin.

Logic cốt lõi rất đơn giản: Mua các tài sản tốt, dù thị trường có biến động thế nào cũng không bán. Những người thực sự HODL không bị dao động bởi biến động ngắn hạn, họ tin rằng crypto là tương lai, thị trường rồi sẽ đảo chiều.

Khi nào dùng HODL? Hầu như lúc nào cũng được. Đặc biệt là:

• Bạn không có thời gian hoặc khả năng để giao dịch ngắn hạn (giao dịch trong ngày, giao dịch tần suất cao quá phức tạp)
• Bạn có niềm tin thực sự vào ngành này, tin rằng nó sẽ thay đổi truyền thống tài chính
• Bạn muốn tránh xa các cạm bẫy FOMO và FUD

Chìa khóa là tâm lý: HODL không chỉ là chiến lược mua vào, mà còn là niềm tin vào tương lai của crypto. Tập trung vào triển vọng dài hạn, bỏ qua những ồn ào ngắn hạn.

2. Đầu tư định kỳ (DCA) — Chiến lược phân tán rủi ro thông minh

Phương pháp đầu tư định kỳ trong cả thị trường truyền thống lẫn crypto đều rất phổ biến. Nguyên lý rất đơn giản: Đầu tư một khoản cố định theo định kỳ, không quan tâm đến biến động thị trường, vận hành tự động.

Tại sao hiệu quả? Vì bạn sẽ tự động mua ít hơn khi giá cao, mua nhiều hơn khi giá thấp, trung bình giá dài hạn.

Cách thực hiện:

• Chọn một tài sản bạn tin tưởng (ví dụ BTC)
• Đặt khoản đầu tư cố định (ví dụ mỗi lần $100)
• Đặt tần suất đầu tư (ví dụ mỗi thứ Hai mua một lần)
• Sử dụng nền tảng giao dịch uy tín, thiết lập tự động đầu tư

Phù hợp đặc biệt với ba nhóm người:

• Người mới, không có thời gian nghiên cứu thị trường
• Tâm lý không vững vàng, dễ hoảng loạn khi xem biểu đồ
• Nhà đầu tư bị thị trường hành hạ đến nghi ngờ bản thân

Với chiến lược DCA, bạn có thể mua nhiều khi giá thấp nhất, khi thị trường tăng trưởng, lợi nhuận tự nhiên sẽ đến.

3. Phân bổ đa dạng — Đừng bỏ tất cả trứng vào một giỏ

Đây là nguyên tắc bất di bất dịch trong đầu tư crypto. Phân tán vốn vào các loại tài sản khác nhau sẽ giảm thiểu rủi ro tổng thể.

Cách phân tán? Có vài chiều:

Theo loại tài sản:

• Bitcoin: “Tài sản trú ẩn” trong thế giới mã hóa, được các tổ chức ưa chuộng, biến động tương đối nhẹ
• Coin chính thống (như Ethereum): Rủi ro trung bình, mức tăng cũng trung bình
• Coin nhỏ: Rủi ro cao, lợi nhuận cao, nhưng cũng dễ mất trắng
• Stablecoin: Nơi trú ẩn trong giai đoạn gấu, chờ thời cơ
• NFT và token: Có thêm không gian tưởng tượng, nhưng cần có con mắt chuyên nghiệp

Theo vốn hóa thị trường:

• Dự án vốn hóa lớn: Ổn định, tăng trưởng chậm
• Dự án vốn trung bình: Rủi ro và lợi nhuận cân đối
• Dự án vốn nhỏ: Cơ hội nhân đôi nhiều, nhưng dễ mất sạch vốn

Theo lĩnh vực: Layer-1, Layer-2 mở rộng quy mô, DeFi, GameFi, AI, Metaverse — mỗi lĩnh vực có rủi ro và lợi nhuận khác nhau.

Chìa khóa là nghiên cứu kỹ lưỡng:

• Đọc whitepaper của dự án, hiểu rõ vấn đề họ muốn giải quyết
• Phân tích tokenomics, đánh giá khả năng giữ giá lâu dài
• Xem lịch sử giá, cảnh giác với “bơm thổi” hoặc “xả hàng”
• Tìm hiểu đội ngũ vận hành và thành tích trước đó

Một danh mục đa dạng tốt sẽ giúp bạn vừa hưởng lợi từ thị trường tăng, vừa sống sót trong giai đoạn gấu.

4. Giao dịch bán khống — Kiếm tiền trong giảm giá

Trong giai đoạn gấu, chỉ biết mua đáy chưa đủ. Những nhà đầu tư dám nghĩ dám làm sẽ chọn bán khống — kiếm tiền từ sự giảm giá của thị trường.

Nguyên lý là: Mượn tài sản → Bán ngay → Khi giá giảm → Mua lại → Trả cho người cho mượn → Lợi nhuận chênh lệch.

Nói đơn giản là “đặt cược giá sẽ giảm”.

Lợi ích rõ ràng của bán khống: Thị trường gấu là sân chơi của bạn. Khi người khác lỗ, bạn kiếm tiền. Nhược điểm là: Rủi ro cực lớn. Nếu thị trường đảo chiều, thua lỗ không giới hạn.

Bán khống không dành cho người mới. Chỉ những ai hiểu rõ thị trường, có quy tắc cắt lỗ, có khả năng chịu đựng thua lỗ lớn mới nên thử.

5. Hedging — Bảo vệ vốn của bạn

Thay vì chỉ bán khống để kiếm lời, bạn có thể dùng chiến lược hedging để bảo vệ vốn. Đây là phương án phòng thủ an toàn hơn.

Ví dụ bạn đang nắm giữ nhiều BTC, lo nó tiếp tục giảm. Bạn có thể mở vị thế bán khống cùng số lượng BTC tương đương trên thị trường hợp đồng tương lai. Như vậy:

• Khi BTC giảm: vị thế bán khống sinh lợi, bù đắp thiệt hại từ nắm giữ thực
• Khi BTC tăng: nắm giữ thực sinh lời, bán khống lỗ chút phí

Kết quả là: vốn của bạn bị khóa chặt, không thể lỗ lớn cũng không thể lãi lớn — nhưng ít nhất vẫn còn sống sót.

Hedging phù hợp với:

• Người có lượng tài sản lớn, không muốn mạo hiểm quá nhiều
• Giai đoạn gấu đến, muốn “sống sót”, không “đánh cược phản công lớn”
• Cần thời gian để suy nghĩ chiến lược tiếp theo

6. Lệnh giới hạn mua — Chờ cá tự câu

Nhiều nhà giao dịch gặp vấn đề là: họ luôn không bắt được “đáy”. Thị trường giảm đột ngột, phản ứng chậm, đã hồi phục rồi.

Một cách thông minh là đặt nhiều lệnh giới hạn mua ở các mức giá “không thể tin nổi”.

Ví dụ BTC ở $45,000, bạn đặt mua ở $30,000, $25,000, $20,000, chờ đợi. Khi thị trường giảm về các mức đó, lệnh tự động khớp. Dù không chắc chắn mua được đáy tuyệt đối, ít nhất cũng mua được giá thấp hơn nhiều so với giá hiện tại.

Điểm hay của cách này là: Chi phí bằng 0, không rủi ro, tự động hoàn toàn. Chỉ có điều là lệnh có thể không bao giờ khớp, nhưng cũng không mất gì.

7. Lệnh cắt lỗ — Tự trang bị bảo hiểm

Nếu lệnh giới hạn mua là chiến thuật chủ động, thì lệnh cắt lỗ là phòng thủ bị động.

Lệnh cắt lỗ chính là chiếc cầu an toàn của bạn: Khi giá giảm đến mức chấp nhận được, tự động đóng vị thế, giới hạn thiệt hại.

Lợi ích:

• Ngăn chặn “cảm xúc mềm lòng” dẫn đến thua lỗ vô nghĩa
• Tránh bị kẹt mãi trong thị trường
• Giúp giao dịch có kỷ luật, tâm lý ổn định hơn

Thêm 3 nguyên tắc giữ mạng

Ngoài 7 chiến lược này, còn một số kiến thức chung cần ghi nhớ:

Chỉ đầu tư số tiền bạn có thể mất. Thị trường crypto quá khắc nghiệt, dù đã chuẩn bị kỹ lưỡng, vẫn có thể bị các sự kiện bất ngờ quật ngã. Người mới nên thử nhỏ, học hỏi dần.

Liên tục học hỏi, chuẩn bị cho chu kỳ tiếp theo. Theo dõi tin tức ngành, phân tích dữ liệu on-chain, nghe ý kiến các chuyên gia, quan sát “cá mập”. Nhưng quan trọng nhất là tự suy nghĩ độc lập, đừng theo đám đông. Đồng thời, cần nắm rõ quy định pháp luật để tránh vi phạm.

Nghiên cứu sâu trước khi xuống tiền. Đọc whitepaper dự án, phân tích phân bổ token, xem xét đội ngũ sáng lập. Đừng để cảm xúc FOMO trên mạng xã hội hoặc bị “tin nội bộ” lừa đảo.

Đặt coin ở nơi an toàn. Sàn giao dịch tiện lợi, nhưng không an toàn. Ví phần cứng (ví lạnh) là cách lưu trữ lâu dài phù hợp. Giữ chặt khóa riêng của mình để yên tâm hơn.

Xác định mục tiêu thực tế, rõ ràng về mức chịu đựng rủi ro. Đừng bị các câu chuyện “làm giàu trong một đêm” làm mờ mắt. Đặt lệnh chốt lời và cắt lỗ rõ ràng, để cơ chế chứ không phải cảm xúc quyết định.

Lời cuối

Thị trường gấu là địa ngục đối với người mới, nhưng lại là thiên đường đối với người cũ. Chìa khóa là tâm lý và chiến lược.

Nếu bạn giữ bình tĩnh, kỷ luật, liên tục học hỏi, thì thị trường gấu không phải là thảm họa, mà là cơ hội để xây dựng vị thế với chi phí thấp, tích lũy vốn. Nhiều tỷ phú tự do đã bắt đầu từ những thời điểm tuyệt vọng nhất của người khác để mua đáy.

Chu kỳ của thị trường crypto là vĩnh cửu: Gấu đến rồi sẽ có Bò, Bò rồi cũng sẽ trở lại Gấu. Điều quan trọng là sống đủ để thấy thời điểm Bò tiếp theo. Áp dụng đúng chiến lược, quản lý rủi ro tốt, chuẩn bị kỹ lưỡng — bạn không chỉ sống sót, mà còn sống rất tốt.