Hệ sinh thái token DePIN: Cơ hội đầu tư trong sự trỗi dậy của hạ tầng phân tán

Từ vật lý sang số: DePIN cách mạng hóa hạ tầng blockchain

Mạng lưới hạ tầng vật lý phân tán (DePIN) đang trở thành xu hướng mới trong ngành công nghiệp tiền mã hóa 2024-2025. Các dự án này sử dụng cơ chế khuyến khích dựa trên công nghệ blockchain để chuyển đổi các tài nguyên phần cứng bỏ không trong thế giới thực (như GPU, băng thông, dung lượng lưu trữ) thành mô hình kinh tế chia sẻ, tạo ra hệ thống hạ tầng vừa phi tập trung vừa hiệu quả.

So với các dịch vụ điện toán đám mây hoặc CDN truyền thống, các dự án DePIN có khả năng chống kiểm duyệt cao hơn, chi phí thấp hơn và độ tin cậy cao hơn. Cách tiếp cận sáng tạo này đang thu hút sự chú ý của vốn toàn cầu: theo dữ liệu thị trường, giá trị thị trường của toàn bộ lĩnh vực DePIN đã vượt qua mốc 32 tỷ USD, khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày khoảng 3 tỷ USD, đủ để chứng minh sự nhiệt huyết của thị trường đối với lĩnh vực này.

Cơ chế giá trị cốt lõi của token DePIN

Trong hệ sinh thái DePIN, token đóng vai trò nhiều chức năng:

Khuyến khích tham gia: Token như phần thưởng cho các nhà đóng góp mạng lưới, khuyến khích người dùng cung cấp tài nguyên tính toán, dung lượng lưu trữ hoặc băng thông. Mô hình khuyến khích này vượt qua giới hạn của các mô hình kinh doanh truyền thống.

Quyền quản trị: Người sở hữu token DePIN có thể tham gia vào các quyết định của mạng lưới, ảnh hưởng đến hướng phát triển dự án thông qua cơ chế DAO.

Vòng tròn kinh tế khép kín: Token lưu thông trong hệ sinh thái, người tham gia vừa có thể nhận thưởng, vừa có thể thanh toán phí dịch vụ, tạo thành một chu trình kinh tế hoàn chỉnh.

Sự trỗi dậy của các dự án DePIN ở tầng tính toán

Internet Computer (ICP) — Định hình lại kiến trúc điện toán đám mây

Internet Computer là nền tảng tính toán phi tập trung do Quỹ DFINITY phát triển, với ý tưởng chính là cho phép các ứng dụng Web chạy trực tiếp trên blockchain mà không cần phụ thuộc vào nhà cung cấp dịch vụ đám mây truyền thống.

ICP đã ra mắt các nâng cấp quan trọng như Tokamak, Beryllium và Stellarator vào năm 2024, nâng cao đáng kể khả năng xử lý và bảo mật của mạng lưới. Tuy nhiên, dữ liệu mới nhất cho thấy, trong 12 tháng qua, token ICP giảm 72.92%, giá hiện tại chỉ còn $3.03, vốn hóa lưu thông giảm xuống còn 1.66 tỷ USD. Sự biến động này phản ánh điều chỉnh chung của thị trường, nhưng cũng mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư dài hạn tin tưởng vào triển vọng công nghệ ICP.

Bittensor (TAO) — Mạng tính toán mới dựa trên AI

Bittensor theo đuổi hướng đi độc đáo: kết hợp huấn luyện mô hình trí tuệ nhân tạo với cơ chế khuyến khích dựa trên blockchain, tạo thành một thị trường máy học phân tán. Các thành viên trong mạng có thể nhận TAO token bằng cách đóng góp dữ liệu huấn luyện và tài nguyên tính toán.

Trong năm 2024, TAO đã trải qua biến động lớn, giá hiện tại là $222.40, giảm 55.48% trong năm, nhưng vốn hóa lưu thông vẫn duy trì ở mức 2.13 tỷ USD. Điều này cho thấy thị trường vẫn còn tin tưởng vào tiềm năng dài hạn của Bittensor trong kỷ nguyên AI.

Hệ sinh thái render và tính toán GPU

Render Network (RENDER) — Dân chủ hóa tài nguyên GPU

Render Network kết nối các GPU bỏ không toàn cầu để cung cấp tài nguyên tính toán giá rẻ và mạnh mẽ cho render 3D, hoạt hình và sáng tạo nội dung ảo. Năm 2024, dự án đã chuyển từ Ethereum sang Solana, tối ưu hóa tốc độ giao dịch và cấu trúc chi phí.

Hiện tại, giá RENDER là $1.28, vốn hóa lưu thông 662 triệu USD. Mặc dù giảm 83.09% trong năm qua, nhưng tiềm năng ứng dụng trong ngành sáng tạo và AI tạo video vẫn rất rộng mở.

Cạnh tranh đa chuỗi trong hệ sinh thái lưu trữ

Filecoin (FIL) — Tiên phong trong lưu trữ phi tập trung

Filecoin xây dựng thị trường lưu trữ peer-to-peer, cho phép người dùng cho thuê không gian đĩa cứng bỏ không. Năm 2024, ra mắt FVM (Filecoin Virtual Machine) mở ra các ứng dụng mới, tổng giá trị bị khóa (TVL) vượt quá 200 triệu USD.

Giá FIL hiện tại là $1.24, vốn hóa lưu thông 906 triệu USD, giảm 81.81% trong năm. Nhu cầu lưu trữ liên tục tăng giúp FIL giữ vị trí quan trọng trong hệ sinh thái DePIN.

( Arweave )AR### — Cam kết lưu trữ vĩnh viễn

Khác với Filecoin, Arweave cam kết cung cấp dịch vụ lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn. Dự án sử dụng cấu trúc “blockweave” độc đáo và cơ chế đồng thuận SPoRA để đảm bảo lưu giữ dữ liệu lịch sử lâu dài.

Cập nhật Protocol 2.8 ra mắt tháng 1 năm 2025, nâng cao hiệu quả mạng lưới. Giá AR hiện tại là $3.47, vốn hóa lưu thông 227 triệu USD, giảm 79.83% trong năm.

Mô hình dữ liệu và truy vấn

( The Graph )GRT### — Google của dữ liệu blockchain

The Graph cung cấp API truy vấn dữ liệu blockchain (Subgraphs) cho các nhà phát triển. GRT là token khuyến khích các nhà lập chỉ mục, nhà curation và ủy thác duy trì mạng lưới dữ liệu phân tán này.

Giá GRT hiện chỉ là $0.04, vốn hóa lưu thông 391 triệu USD, giảm 83.58% trong năm. Dù giá chịu áp lực, nhưng dự án vẫn giữ vai trò nền tảng quan trọng cho hạ tầng toàn bộ hệ sinh thái Web3.

Truyền phát video và tính toán biên

( Theta Network )THETA### — Phân phối video phi tập trung

Theta Network thúc đẩy chia sẻ băng thông của người xem để giảm chi phí streaming video. Giải pháp EdgeCloud của dự án kết hợp điện toán đám mây và tính toán biên, mở rộng khả năng ứng dụng.

Giá THETA hiện là $0.27, vốn hóa 267 triệu USD, giảm 88.74% trong năm. Mức giảm này tạo cơ hội cho các nhà đầu tư tin tưởng vào nhu cầu streaming video.

Internet vạn vật và quyền kiểm soát dữ liệu

( JasmyCoin )JASMY### — Chỉ huy dữ liệu trong kỷ nguyên IoT

Được sáng lập bởi cựu quản lý Sony, Jasmy hướng tới việc cá nhân kiểm soát hoàn toàn dữ liệu IoT của mình. Tin đồn hợp tác với NVIDIA và Ripple đã nâng cao niềm tin thị trường.

JASMY hiện giá $0.01, vốn hóa 299 triệu USD, giảm 84.41% trong năm.

( Helium )HNT### — Cuộc cách mạng mạng không dây phi tập trung

Helium khuyến khích người dùng triển khai thiết bị hotspot để xây dựng mạng IoT tiêu thụ điện năng thấp phủ sóng rộng. Dự án đã triển khai trên Solana để tăng hiệu quả giao dịch.

HNT, tương tự JASMY, đã trải qua điều chỉnh thị trường, nhưng sứ mệnh xây dựng hạ tầng IoT toàn cầu vẫn kiên định.

( IoTeX )IOTX### — Nền móng mô-đun của DePIN

IoTeX ra mắt IoTeX 2.0 năm 2024, giới thiệu hạ tầng DePIN mô-đun (DIM) và quỹ an toàn chung (MSP), cung cấp lớp tin cậy thống nhất cho toàn bộ hệ sinh thái DePIN. Trong hệ sinh thái đã có hơn 230 dApp và hơn 50 dự án DePIN.

IOTX hiện giá $0.01, vốn hóa 68.31 triệu USD, là một trong những dự án bị ảnh hưởng nặng nhất trong đợt điều chỉnh này, nhưng sứ mệnh hạ tầng của dự án vẫn có giá trị dài hạn.

Các nhà chơi mới trong dữ liệu và AI

( Grass Network )GRASS### — Dữ liệu huấn luyện AI theo crowdsourcing

Grass khuyến khích người dùng chia sẻ băng thông internet để thu thập dữ liệu mạng công cộng dùng cho huấn luyện AI. Trong đợt airdrop quy mô lớn tháng 10 năm 2024, đã có 1,5 triệu ví tham gia.

GRASS hiện giá $0.30, vốn hóa 129 triệu USD, giảm 87.63% trong năm.

( Shieldeum )SDM### — Cơ sở hạ tầng an ninh Web3

Shieldeum cung cấp dịch vụ an ninh mạng Web3 theo mô hình DePIN, gồm mã hóa dữ liệu, phát hiện mối đe dọa và tính toán hiệu suất cao. Dự án đã huy động 2 triệu USD USDT để thử nghiệm node.

Thách thức và cơ hội của hệ sinh thái DePIN

Thách thức tích hợp công nghệ: Kết hợp blockchain và phần cứng vật lý liền mạch vẫn cần giải quyết các vấn đề về độ trễ, độ tin cậy.

Không chắc chắn về pháp lý: Các dự án DePIN phải tuân thủ quy định về tài sản số và hạ tầng vật lý, vượt qua nhiều khu vực pháp lý phức tạp.

Mức độ trưởng thành của thị trường: Các ngành truyền thống cần nhận thức rõ hơn về lợi ích của hạ tầng phi tập trung, việc áp dụng quy mô lớn vẫn còn trong giai đoạn đầu.

Triển vọng thị trường: Từ 310 tỷ đến 3.5 nghìn tỷ USD

Dù thị trường hiện tại đang điều chỉnh, tiềm năng dài hạn của lĩnh vực DePIN vẫn rất lớn. Dự báo đến năm 2028, quy mô thị trường DePIN có thể đạt 3.5 nghìn tỷ USD. Tăng trưởng này chủ yếu do nhu cầu bùng nổ về video chất lượng cao, phân phối nội dung và lưu trữ dữ liệu.

Chuyển đổi từ hạ tầng tập trung sang phi tập trung hứa hẹn mang lại giải pháp hiệu quả hơn, bao dung hơn và bền vững hơn.

Góc nhìn nhà đầu tư: Cơ hội đầu tư trong thời kỳ bear market

Việc giảm mạnh của các token DePIN hiện tại tạo ra cơ hội đầu tư đặc biệt. Đây không phải là đầu cơ, mà là đặt cược dài hạn vào hạ tầng tương lai. Những nhà đầu tư tin tưởng vào kỷ nguyên Web3, IoT và AI có thể tận dụng mức giá thấp hiện tại để phân bổ.

Yếu tố then chốt là đánh giá tiến trình công nghệ, xây dựng hệ sinh thái và năng lực thực thi của đội ngũ, chứ không phải biến động giá ngắn hạn.

Tóm lại

Hệ sinh thái DePIN đại diện cho bước chuyển lớn của ứng dụng blockchain từ lĩnh vực tài chính sang hạ tầng cơ sở. Mặc dù giá token hiện tại chịu áp lực, nhưng tiến trình xây dựng nền tảng internet tương lai của các dự án này chưa từng dừng lại. Từ tính toán đến lưu trữ, từ video đến IoT, các token DePIN đang đặt nền móng cho kỷ nguyên mới của hạ tầng.