DAO là gì? Tìm hiểu về tổ chức tự trị phi tập trung trong một bài viết

Question

**Khái niệm cốt lõi**DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung) nói đơn giản là: Một nhóm người dùng hợp đồng thông minh để viết quy tắc, không cần CEO cũng không cần hội đồng quản trị, mọi người cùng nhau bỏ phiếu đưa ra quyết định. Nói trắng ra thì đây là phiên bản phi tập trung của quỹ đầu tư mạo hiểm truyền thống.Sự khác biệt với công ty truyền thống là: Không có sếp, không có trung gian ăn chênh lệch, mọi quyết định đều được ghi lại trên chuỗi và có thể truy xuất. Mark Cuban cũng từng khen ngợi khái niệm này, gọi nó là "sự kết hợp hoàn hảo giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa tiến bộ".**Các loại hình chính****Protocol DAO** - Bộ chỉ huy của các giao thức DeFiUniswap, Aave, Maker - các giao thức hàng đầu đều dùng DAO để quản lý. Lấy Uniswap làm ví dụ, phát hành 1 tỷ UNI token, 60% cho cộng đồng, 21% cho đội ngũ, 18% cho nhà đầu tư, 0,69% cho cố vấn. Người nắm giữ token có thể bỏ phiếu quyết định phí giao dịch, chức năng mới v.v.**Venture DAO** - Câu lạc bộ đầu tư liên kết của nhà đầu tư nhỏ lẻVC truyền thống bị kiểm soát bởi số ít người giàu, Venture DAO trao quyền này cho cộng đồng. Nhiều người góp tiền cùng đầu tư dự án mới, đầu tư gì đều do bỏ phiếu quyết định. Như vậy nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng hưởng được lợi ích đầu tư sớm, không bị loại trừ.**Grant DAO** - Phát trợ cấp cho startupHệ sinh thái DeFi cần liên tục đổi mới. Grant DAO là gây quỹ từ cộng đồng, sau đó phân bổ minh bạch cho dự án tiềm năng. Linh hoạt hơn Protocol DAO, quy trình xét duyệt cũng dân chủ hơn.**Social DAO** - Đơn giản là nhóm xã hộiBored Ape Yacht Club (BAYC) là Social DAO nổi tiếng nhất, chỉ ai nắm giữ NFT BAYC mới được vào. Bản chất là phiên bản Web3 của câu lạc bộ xã hội cao cấp.**Collector DAO** - Góp vốn mua NFT cao cấpMột tác phẩm nghệ thuật số giá hàng triệu đô, cá nhân không mua nổi. Collector DAO cho phép mọi người góp tiền cùng mua rồi chia sẻ quyền sở hữu. Giống như chơi xổ số, nhưng bạn thực sự sở hữu một phần tài sản.**Phân tích các trường hợp thực tế****Hệ sinh thái MANA của Decentraland**Decentraland DAO kiểm soát toàn bộ giao dịch đất, quy tắc NFT, chính sách thị trường trong metaverse. Token MANA vừa là quyền quản trị vừa là tiền giao dịch. Cộng đồng bỏ phiếu quyết định loại NFT nào được niêm yết, đấu giá LAND thế nào. Gần đây còn có Security Advisory Board (Hội đồng An ninh) để kiểm tra hợp đồng thông minh, chống hacker.**Kịch bản airdrop NFT của OpenDAO**Cuối 2021, OpenDAO airdrop token SOS cho tất cả ai từng giao dịch trên OpenSea. Phát 100 nghìn tỷ token, 50% airdrop cho người dùng, 20% cho kho DAO, 20% thưởng staking, 10% cho nhà cung cấp thanh khoản. Chiêu này biến người chơi NFT bình thường thành cổ đông DAO chỉ sau một đêm.**Giấc mơ ConstitutionDAO**Tháng 11/2021, Jonah Erlich dẫn đầu tổ chức một "pha xử lý" cực gắt - huy động 47 triệu đô muốn mua bản gốc Hiến pháp Mỹ tại Sotheby's. Dù cuối cùng không mua được, nhưng token PEOPLE lại nổi lên, trở thành tài sản cộng đồng. Trường hợp này chứng minh DAO có thể huy động lượng vốn lớn trong thời gian cực ngắn.**Ba cách tham gia DAO****1. Tham gia DAO hiện có**- Tìm DAO cùng chí hướng (vào Discord xem cộng đồng thế nào)- Mua một ít token quản trị để thành thành viên- Tham gia bỏ phiếu và thảo luận trên diễn đàn**2. Tự tạo DAO**- Xác định mục tiêu và quy tắc quản trị- Phân phối token cho thành viên đầu tiên- Ra mắt cơ chế bỏ phiếu- Đặt ra phương án khuyến khích và chia lãi**3. Đầu tư token DAO**- Mua bán token DAO như tài sản- Token DAO tốt có thể tăng giá mạnh- Không cần tham gia quản trị, thuần túy đầu tư**Ưu điểm của DAO**✅ **Dân chủ hóa quyền sở hữu** - Không còn nhóm tinh hoa quyết định, mỗi người nắm giữ token đều có tiếng nói✅ **Minh bạch trên chuỗi** - Mọi phiếu bầu, dòng tiền đều hiển thị trên blockchain, không thể sửa đổi✅ **Phân tán rủi ro** - Mất mát được chia cho toàn bộ thành viên, không như VC truyền thống, chết một founder là tan tành✅ **Cộng đồng tham gia cao** - Lợi ích chung thu hút nhiều tình nguyện viên và người đóng góp✅ **Rào cản thấp** - Chỉ cần mua chút token là có thể đầu tư vào dự án sớm, nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng có phần**Những cái bẫy thực tế**❌ **Khoảng trống pháp lý** - Tổ chức tập trung gặp sự cố, sếp phải chịu trách nhiệm pháp lý. DAO sập thì ai đền? Không ai biết❌ **Nguy cơ tập trung hóa ban đầu** - Token giai đoạn đầu tập trung vào tay đội sáng lập, họ có thể độc đoán. Cần thời gian và sự phát triển cộng đồng để thay đổi❌ **Khó khăn trong bỏ phiếu** - Thành viên quá đông, đồng thuận trở thành địa ngục. Một số DAO đặt ngưỡng tối thiểu token mới được bỏ phiếu, lại quay về chế độ quý tộc❌ **Nghịch lý code là luật** - Hợp đồng thông minh có bug là sập. Sự kiện The DAO là bài học đắt giá, hacker rút 6 triệu đô, không gượng dậy nổi**Tương lai sẽ ra sao**Làn sóng Web3 mới bắt đầu, DAO còn rất nhiều tiềm năng. Các hướng phát triển có thể:1. **Khung pháp lý dần hình thành** - Các quốc gia sẽ ban hành quy định quản lý DAO, thậm chí cho phép một số DAO có tư cách pháp nhân2. **Nâng cấp công nghệ quản trị** - Bỏ phiếu bình phương, dân chủ lỏng v.v. sẽ giải quyết vấn đề "cá voi thao túng"3. **Mở rộng ứng dụng** - Từ DeFi lan sang ngành truyền thống, có thể xuất hiện DAO kiểu công ty truyền thông, dịch vụ, thậm chí cả quốc gia4. **Nâng cao an toàn** - Audit code, bảo hiểm, kiểm chứng hình thức sẽ trở thành tiêu chuẩn, giảm rủi ro bug**Tóm tắt một câu**DAO dùng code và cơ chế khuyến khích thay cho ông chủ, giúp người bình thường tham gia đầu tư toàn cầu như cổ đông. Là một thử nghiệm thú vị, nhưng vẫn ở giai đoạn alpha, nên sẽ có nhiều người vấp ngã.