"Nhà vua đã chết, nhà vua muôn năm": Sự chuyển giao quyền lực của nền tảng phát hành meme trên Solana

"Vua đã chết, Vua muôn năm."

Câu tuyên ngôn này đã vang lên tại Cung điện Versailles vào ngày 10 tháng 5 năm 1774. Louis XV vừa mới qua đời, những quý tộc từng quỳ gối trước ông lập tức quay lưng rời đi, đổ xô về phía vị vua tiếp theo. Đây không phải là vô cảm, mà là bản năng sinh tồn.

Người Pháp rất hiểu một chân lý về quyền lực: quyền lực không bao giờ thuộc về bất kỳ ai. Nó như nước, luôn tìm kiếm cái bình chứa tiếp theo. Tuyên bố này không phải để tiếc thương cho người đã khuất, mà là để công nhận vị vua mới. Vị quân vương ngày xưa, hôm nay có thể trở thành một chú thích lịch sử. Sự thay thế đến nhanh chóng, tàn nhẫn và không thể tránh khỏi.

Quyền lực cần sự thờ ơ này. Đế chế trỗi dậy trên xác chết của tổ tiên. Những người cai trị mới kế thừa ngai vàng cũ. Cứ như vậy lặp đi lặp lại. Và bây giờ, nền tảng phát hành meme trên chuỗi Solana đang diễn ra một phiên bản của nghi thức cổ xưa này.

Một tháng trước, Pump.fun còn nắm giữ 88% thị phần, giờ chỉ còn 13%, trong khi đối thủ mới Let'sBONK đã chiếm được 86% thị trường.

Điều này không chỉ là một lần nữa thể hiện "biến động" trong thế giới tiền điện tử. Đây còn là một ví dụ điển hình về sự sụp đổ của một đế chế: khi bạn quên rằng sự chú ý mới chính là thành trì cuối cùng, thì ngay cả lợi thế tiên phong lớn đến đâu cũng sẽ lập tức tan biến.

!7388151

Đế chế Pump.fun được xây dựng như thế nào?

Để hiểu sự sụp đổ của Pump.fun, trước hết bạn phải hiểu nó đã mạnh mẽ như thế nào. Nó được ba thanh niên ngoài 20 tuổi ra mắt vào tháng 1 năm 2024, với một câu nói đã đảo ngược logic phát hành meme: "Bạn tải lên một bức ảnh chó, bữa sáng hoặc thậm chí hình ảnh meme ngẫu nhiên, đặt một cái tên, bấm vài lần, Boom! Bạn đã phát hành một đồng coin, chi phí chưa đến $2, không cần bất kỳ mã nào."

Nó thỏa mãn một động lực cơ bản: biến những thứ "không có giá trị" thành những thứ "có giá trị một chút". Trong thế giới tiền điện tử, đây không phải là ảo tưởng, mà là mô hình kinh doanh. Đến tháng 1 năm 2025, Pump.fun đã tạo ra hơn 458 triệu đô la doanh thu, hàng ngày có hàng nghìn đồng coin mới ra mắt, vào thời điểm cao nhất, doanh thu hàng ngày vượt quá 7 triệu đô la.

Điều quan trọng hơn là nó đã giành được chiến trường chú ý - trở thành biểu tượng của văn hóa memecoin Solana. Trong giới tiền mã hóa, ai muốn phát hành coin thì mặc định sử dụng Pump.fun. Nó không chỉ chiếm lĩnh cơ sở hạ tầng, mà còn nắm giữ quyền lực văn hóa một cách vững chắc. Nhưng các đế chế phát triển dựa vào thành công của chính mình thường sẽ sinh ra những đối thủ có thể lợi dụng những điểm yếu.

Bi kịch bắt đầu từ một trong những chức năng "đổi mới" nhất của nó: phát sóng trực tiếp.

Ban đầu là để cho người phát hành có thể quảng bá token của mình trước ống kính, nhưng mọi thứ nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát. Bắt đầu từ tháng 11 năm 2024, để thu hút sự chú ý, một số người đã bắt đầu thực hiện các hành vi cực đoan trong buổi livestream: giả vờ tự sát, đe dọa tự tử, hành hạ động vật, lần nghiêm trọng nhất: một người dùng vị thành niên đã cầm súng săn đe dọa gia đình trước ống kính, chỉ để kéo giá.

Pump.fun bị buộc phải đóng cửa chức năng livestream một cách khẩn cấp, nhưng danh tiếng đã bị hủy hoại. Doanh thu tuần đó ngay lập tức giảm 66%, dư luận phản ứng kịch liệt, các đối thủ bắt đầu nhân cơ hội xâm nhập. Đối mặt với doanh thu giảm và áp lực cạnh tranh, Pump.fun đưa ra một quyết định tưởng chừng thông minh, nhưng thực chất lại gây tử vong: phát hành coin (ICO) tự cứu.

ICO này xét về mặt kỹ thuật thì được coi là thành công - trong vòng chỉ 12 phút đã huy động được 500 triệu đô la từ hơn 10.000 ví, cộng thêm một vòng gọi vốn riêng 700 triệu đô la.

Nhưng phân tích sâu sẽ phát hiện ra rằng kịch bản cũ lại xuất hiện: Hơn 200 ví đã đạt mức tối đa 1 triệu đô la, 340 người mua đầu tiên đã nắm giữ 60% thị phần. Tất cả các mã thông báo được bán đều được mở khóa hoàn toàn ( không có khoá ), chỉ đặt thời gian hạn chế chuyển khoản từ 48 đến 72 giờ.

Gần một nửa số người tham gia chỉ nạp tiền vào ví của họ trong vòng 24 giờ - một mô hình có thể gợi ý về một chiến lược mua có tổ chức hoặc đơn giản là sự quan tâm mạnh mẽ từ các nhà đầu tư bán lẻ đối với việc chào bán.

Giá token ban đầu tăng 75% lên 0,007 đô la và sự nhiệt tình nhanh chóng hạ nhiệt. Nó đã giảm 60% trong vài tuần, liên tục chạm mức thấp mới, một xu hướng "vòng xoáy tử thần" điển hình. Bản thân tokenomics cũng rất tích cực, chỉ có 33% được phân bổ cho các dịch vụ công khai và tư nhân, và 67% còn lại nằm trong tay các bên dự án, với thời gian phân phối không rõ ràng. Trong số 33% này, 18% là các đợt phát hành riêng dành riêng cho các nhà đầu tư tổ chức.

Mặc dù thực tế là người dùng đã tạo ra gần 750 triệu đô la doanh thu cho nền tảng, nhưng không có phần thưởng cộng đồng ngay lập tức; Đồng thời, các nhà đầu tư cổ phần tư nhân đã bán token trị giá 160 triệu đô la cho các sàn giao dịch, tạo ra áp lực bán đáng kể.

Cọng rơm cuối cùng đè bẹp con lạc đà là việc đồng sáng lập Alon Cohen công khai tuyên bố rằng airdrop đã cam kết lâu dài "sẽ không xảy ra trong tương lai gần."

Trong vài tháng qua, dự án đã liên tục ám chỉ rằng phần thưởng sắp phát hành "sẽ phong phú hơn bất kỳ ai trong ngành", tạo ra kỳ vọng lớn trên thị trường. Và ngay khi niềm tin của cộng đồng đang ở mức yếu nhất, họ lại công bố hủy bỏ airdrop. Giá token đã giảm 15% chỉ trong vòng 24 giờ. Không phải bản thân airdrop quan trọng đến mức nào, mà là cái giá phải trả cho việc không giữ lời hứa là vô cùng chết người.

Bonk trỗi dậy

Khi Pump.fun liên tiếp gặp rắc rối, Let'sBONK đang lặng lẽ xây dựng tất cả những gì đối thủ còn thiếu: sự minh bạch, định hướng cộng đồng, giao tiếp rõ ràng.

Hiện tại, doanh thu hàng ngày của Let'sBONK đã đạt 1,3 triệu đô la, trong khi Pump.fun chỉ là 254.000 đô la, chênh lệch 5 lần. Tính theo năm, doanh thu trong một tháng của Let'sBONK lên tới 434,92 triệu đô la, trong khi Pump.fun là 267,25 triệu đô la.

Từ gần như bằng không vào tháng 5 đến doanh thu hàng ngày ổn định là một triệu đô la vào tháng 7, doanh thu của Let'sBONK đã tăng đều đặn. Đồng thời, doanh thu của Pump.fun đã giảm mạnh từ mức đỉnh tháng 1 là hơn 7 triệu đô la để giảm trở lại mức tháng 9 năm 2024.

!7388153

Kể từ khi ICO, token PUMP đã mất 60% vốn hóa thị trường, trong khi BONK vẫn tương đối ổn định, duy trì vốn hóa thị trường là 2,1 tỷ USD. Let'sBONK đầu tư 1% doanh thu hàng tuần để mua lại BONK hỗ trợ hệ sinh thái ra đời trước nền tảng và có nền tảng này.

Kinh tế chú ý

Pump.fun từng dẫn đầu với các hiệu ứng mạng - các nhà phát triển ở đó vì các nhà giao dịch ở đó; Các nhà giao dịch ở đó vì các memecoin hot nhất được liệt kê ở đó. Bánh đà này quay ngày càng nhanh, dường như không thể ngăn cản.

Nhưng sự chú ý là mong manh. Nó không giống như bức tường thành của các doanh nghiệp truyền thống - quy mô kinh tế, chi phí chuyển đổi, rào cản quy định - chỉ cần lòng tin một khi sụp đổ, tâm trí người dùng sẽ ngay lập tức tan vỡ. Một sự cố phát trực tiếp đã khiến người dùng có lý do để thử nghiệm nền tảng thay thế. Let'sBONK ngay lập tức trở thành lựa chọn "sạch", một nền tảng không có gánh nặng lịch sử.

Điều này giống như việc Myspace thua Facebook ngày xưa. Myspace có tính năng và quy mô, nhưng lại thua trong câu chuyện văn hóa. Facebook trở thành nền tảng của "người dùng thực", trong khi Myspace trở thành biểu tượng của spam, giao diện lộn xộn và sự bị gạt ra ngoài lề. Nhận ra khủng hoảng sống còn, Pump.fun đã phát động một cuộc chiến phản công gần như tuyệt vọng.

Đầu tiên, họ đã nâng tỷ lệ mua lại token từ 25% doanh thu hàng ngày lên 100%. Mặc dù điều này có nghĩa là mỗi ngày có khoảng 254.000 USD để mua lại, cao hơn nhiều so với tỷ lệ mua lại hàng ngày của Let'sBONK chỉ là 13.000 USD, chiếm 1% (, nhưng cũng đồng nghĩa với việc Pump.fun đã dùng toàn bộ doanh thu để mua lại, thay vì để phát triển nền tảng.

Thứ hai, họ đã khởi động chương trình khuyến khích 30 ngày thưởng cho token PUMP dựa trên hoạt động giao dịch. Tuy nhiên, phản hồi ban đầu cho thấy chiến lược này đã không thay đổi động lực cạnh tranh.

Vấn đề không phải ở cấp độ chiến thuật, mà ở cấp độ chiến lược. Không có số lượng mua lại hoặc chương trình khuyến khích nào có thể khôi phục niềm tin đã mất hoặc tập trung lại chuyển hướng sự chú ý của người dùng.

Cơ chế thưởng của Pump.fun chỉ xoay quanh khối lượng giao dịch, trong khi Let'sBONK đã xây dựng một hệ thống thưởng sinh thái thực sự gắn kết với lợi ích của người dùng.

Chương trình thưởng BONK cho phép người dùng khóa tài sản từ 6 đến 12 tháng, nhận được phần chia doanh thu theo tỷ lệ từ hệ sinh thái sản phẩm như BonkBot, BonkSwap. Thời gian khóa càng dài, hệ số càng cao. Sản phẩm hoạt động càng tốt, người dùng nhận được càng nhiều. Đây không phải là "chi tiền để người khác giao dịch", mà là "trả tiền để người dùng cùng xây dựng".

Người dùng ) bao gồm cả các bên dự án ( có thể nhận được "Bonk Points" thông qua các giao dịch, mua hàng hoặc phát hành coin. Những điểm này dự kiến sẽ có thể đổi lấy hàng hóa vật chất hoặc lợi ích trong tương lai, khuyến khích hơn nữa sự tham gia tích cực. Trải nghiệm tăng trưởng được trò chơi hóa khiến người dùng cảm thấy như họ là một phần của sứ mệnh lớn hơn.

Khi Pump.fun vẫn đang mày mò cho ICO và việc phân phối airdrop bị trì hoãn, Let'sBONK đã cung cấp một hệ thống thưởng có cấu trúc cho người dùng cốt lõi. Trong thế giới tiền điện tử, vốn sẽ luôn chảy về phía các cơ chế khuyến khích tốt hơn.

!7388154

Bức tranh lớn hơn

Trong các ngành công nghiệp truyền thống, các nhà lãnh đạo thị trường thường có thể ngồi vững trên ngai vàng hàng chục năm. Một nhà sản xuất ô tô đã thống trị sản xuất ô tô suốt nửa thế kỷ, một công ty công nghệ đã kiểm soát tính toán doanh nghiệp gần như cũng lâu như vậy. Tuy nhiên, trong thị trường số, chi phí chuyển đổi người dùng gần như bằng không, vị thế thống trị có thể tan biến chỉ trong vài tháng.

Có cuộc khảo sát tiết lộ, đồng sáng lập của Pump.fun, Dylan Kerler, đã tham gia vào trò lừa đảo "làm tăng giá rồi bán" vào năm 2017 - chính là hành vi mà Pump.fun tuyên bố sẽ ngăn chặn. Trong một ngành công nghiệp dựa trên sự tin tưởng và meme, sự sụp đổ của uy tín đồng nghĩa với cuộc khủng hoảng sinh tồn.

Sự thành công của Let'sBONK không phải vì họ đã xây dựng được một sản phẩm tốt hơn về mặt cơ bản, mà là vì họ đã xâm nhập vào thị trường vào thời điểm danh tiếng của Pump.fun yếu nhất. Trong nền kinh tế chú ý, thời điểm thường quan trọng hơn công nghệ.

Logic thắng thua của hiệu ứng mạng bắt đầu đảo ngược. Một khi người dùng bắt đầu chuyển sang Let'sBONK, bánh đà đã giúp Pump.fun nổi lên cũng bắt đầu đảo ngược. Các nhà phát triển đi theo các nhà giao dịch, các nhà giao dịch đuổi theo các dự án nóng nhất, tốc độ suy giảm của nền tảng cũng theo đó mà tăng nhanh.

!7388155

Pump.fun còn cơ hội lật ngược tình thế không? Mặc dù thị phần đã giảm mạnh, nhưng nó vẫn chưa đến mức phải rời khỏi cuộc chơi.

Họ thực sự có một số lợi thế: 1,2 tỷ USD tài trợ đã giúp họ có thêm thời gian và cũng cung cấp cho họ vốn để thử nghiệm và vượt qua đối thủ. Nền tảng của họ từng hỗ trợ hàng trăm ngàn dự án phát hành mà không gặp sự cố — điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường mà các nền tảng mới khác dễ dàng thất bại dưới áp lực cao. Dù thị phần giảm, họ vẫn có doanh thu trên 250.000 USD mỗi ngày, doanh thu hàng năm gần 100 triệu USD, cộng với dự trữ vốn khổng lồ, nền tảng vẫn vững chắc.

Họ là những người tiên phong trong loại hình này. Việc phát hành coin từ lập trình trở thành thao tác chỉ bằng vài cú nhấp chuột đã mang lại cho họ sự nhận diện thương hiệu bền vững. Lợi thế ra mắt không phải là điều có thể mất đi dễ dàng.

Những động thái gần đây cũng cho thấy họ không từ bỏ: Pump.fun 2.0 đã thêm cập nhật dữ liệu thời gian thực và giao dịch một chạm; tỷ lệ mua lại tăng lên 100%; ra mắt khuyến khích người dùng. Đây không phải là thái độ đầu hàng, mà là phản công.

Tình huống có khả năng xảy ra nhất không phải là thất bại hoàn toàn, mà là sự phân mảnh của thị trường. Rất ít có người thống trị vĩnh viễn trong lĩnh vực tiền điện tử. Có khả năng hơn, Let'sBONK sẽ trở thành nền tảng chính, dẫn đầu về số lượng phát hành coin và doanh thu, trong khi Pump.fun sẽ chuyển mình thành nền tảng phân khúc với người dùng trung thành, chiếm ưu thế nhờ giao diện, chức năng hoặc hệ sinh thái.

Nhưng để thực sự lật ngược tình thế, Pump.fun không chỉ cần giải quyết các vấn đề kỹ thuật hoặc dựa vào việc tặng tiền để giữ người, mà còn phải xây dựng lại lòng tin, chiếm lĩnh lại vị trí văn hóa. Điều này có nghĩa là phải tạo ra một cấu trúc kinh tế mã thông báo minh bạch, lấy cộng đồng làm trung tâm, thậm chí có thể cần phải thay thế hoàn toàn ban lãnh đạo để hoàn toàn thoát khỏi những tranh cãi trong quá khứ.

Pháp triều đình từ lâu đã hiểu một nguyên lý: khi một vị vua mất đi tính hợp pháp, dù có nhiều vàng bạc và