Phân tích biểu đồ (TA) là gì?

Phân tích biểu đồ (TA) hoặc phân tích kỹ thuật là một phương pháp dự đoán xu hướng tương lai của thị trường, chủ yếu dựa vào biến động giá lịch sử và dữ liệu khối lượng. Mặc dù TA ban đầu được áp dụng cho các tài sản như cổ phiếu trên thị trường tài chính truyền thống, nhưng hiện nay cũng được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực giao dịch tài sản tiền điện tử.

Khác với phân tích cơ bản (FA) xem xét nhiều yếu tố, TA tập trung vào xu hướng giá lịch sử. Đây là một công cụ để xem xét sự biến động giá và dữ liệu khối lượng, nhiều nhà giao dịch sử dụng nó để nhận diện các cơ hội kiếm lợi nhuận và xu hướng tiềm năng.

Mô hình phân tích biểu đồ có thể truy nguyên đến thế kỷ 17 ở Amsterdam và Nhật Bản, nhưng TA hiện đại thường liên quan đến Charles Dow. Dow là một nhà báo tài chính và là người sáng lập của Wall Street Journal. Ông là một trong những người đầu tiên phát hiện ra rằng tài sản và thị trường thường thể hiện các mô hình có thể phân tích. Nghiên cứu của ông đã sinh ra lý thuyết Dow, đặt nền tảng cho sự phát triển của TA.

Phân tích kỹ thuật ban đầu chủ yếu dựa vào biểu đồ vẽ tay và tính toán bằng tay. Với sự tiến bộ của công nghệ và sự phổ biến của máy tính, TA trở nên phổ biến hơn, ngày nay đã trở thành công cụ quan trọng của nhiều nhà đầu tư và nhà giao dịch.

Nguyên lý hoạt động của phân tích biểu đồ

Cốt lõi của TA là nghiên cứu giá hiện tại và quá khứ của tài sản. Giả định cơ bản của nó là sự biến động giá của tài sản không phải là ngẫu nhiên, mà phát triển thành các xu hướng có thể nhận diện theo thời gian.

Phân tích kỹ thuật thực chất là sự giải thích về lực lượng cung cầu trên thị trường, phản ánh tâm lý chung của thị trường. Nói cách khác, giá tài sản phản ánh sự so sánh sức mạnh giữa bên mua và bên bán, điều này liên quan chặt chẽ đến tâm lý của các nhà giao dịch và nhà đầu tư (chủ yếu là nỗi sợ hãi và lòng tham).

Cần lưu ý rằng TA được coi là đáng tin cậy và hiệu quả hơn trong các thị trường bình thường có khối lượng giao dịch lớn và thanh khoản dồi dào. Trên thực tế, thị trường có khối lượng giao dịch cao ít bị ảnh hưởng bởi thao túng giá và các yếu tố bên ngoài bất thường, những yếu tố có thể khiến TA không hiệu quả.

Để phân tích xu hướng giá và phát hiện cơ hội tiềm năng, các nhà giao dịch sử dụng nhiều công cụ biểu đồ được gọi là chỉ báo. Chỉ báo phân tích kỹ thuật có thể giúp xác định xu hướng hiện tại và cung cấp cái nhìn về xu hướng có thể trong tương lai. Do các chỉ báo TA không phải lúc nào cũng đáng tin cậy, một số nhà giao dịch sẽ sử dụng nhiều chỉ báo cùng một lúc để giảm rủi ro.

Chỉ báo được sử dụng nhiều nhất trong TA

Các trader sử dụng TA áp dụng nhiều chỉ số khác nhau, cố gắng dự đoán xu hướng thị trường dựa trên biểu đồ và diễn biến giá lịch sử. Trong số nhiều chỉ số phân tích kỹ thuật, đường trung bình động đơn giản (SMA) là một trong những ví dụ phổ biến và được biết đến rộng rãi nhất. Như tên gọi của nó, SMA được tính toán dựa trên giá đóng cửa của tài sản trong một khoảng thời gian nhất định. Đường trung bình động hàm số mũ (EMA) là một biến thể của SMA, gán trọng số cao hơn cho giá đóng cửa gần đây.

Chỉ số sức mạnh tương đối (RSI) là một chỉ báo thường được sử dụng, thuộc loại dao động. Khác với đường trung bình động đơn giản chỉ theo dõi sự biến đổi giá theo thời gian, dao động áp dụng công thức toán học vào dữ liệu giá và sau đó tạo ra các giá trị đo lường nằm trong một phạm vi nhất định. Phạm vi của RSI là [0;100].

Bollinger Bands (BB) là một chỉ báo dao động khác được các nhà giao dịch ưa chuộng. BB bao gồm hai đường biên xung quanh đường trung bình động, được sử dụng để xác định các giai đoạn mua quá mức hoặc bán quá mức, và đo lường độ biến động của thị trường.

Ngoài các công cụ TA cơ bản, còn có một số chỉ báo phụ thuộc vào các chỉ báo khác để tạo ra dữ liệu. Ví dụ, RSI ngẫu nhiên được tính toán bằng cách áp dụng công thức toán học vào RSI chuẩn. Một ví dụ phổ biến khác là chỉ báo hội tụ và phân kỳ trung bình động (MACD). MACD tạo ra đường chính (đường MACD) bằng cách trừ hai EMA. Đường đầu tiên được sử dụng để tạo ra EMA mới, hình thành đường thứ hai (đường tín hiệu). Còn có biểu đồ MACD được tính toán dựa trên sự khác biệt giữa hai đường.

Tín hiệu giao dịch

Mặc dù các chỉ số có thể được sử dụng để xác định xu hướng tổng thể, nhưng chúng cũng có thể cung cấp điểm vào và ra (tín hiệu mua hoặc bán). Khi có sự kiện cụ thể xuất hiện trên biểu đồ chỉ số, những tín hiệu này có thể phát sinh. Ví dụ, nếu chỉ số RSI là 70 hoặc cao hơn, điều đó có thể chỉ ra rằng thị trường đang ở trạng thái mua quá mức. Ngược lại, nếu RSI dưới 30, thị trường có thể đang ở trạng thái bán quá mức.

Như đã đề cập trước đó, các tín hiệu giao dịch do phân tích kỹ thuật cung cấp không phải lúc nào cũng chính xác, các chỉ số TA có thể tạo ra một lượng lớn nhiễu (tín hiệu giả). Điều này đặc biệt đúng trong thị trường tài sản tiền điện tử, vì so với thị trường truyền thống, thị trường tài sản tiền điện tử có quy mô nhỏ hơn và biến động lớn hơn.

Bình luận

Mặc dù được ứng dụng rộng rãi trong các loại thị trường, nhưng TA được nhiều học giả coi là phương pháp không đáng tin cậy, thậm chí được xem là một "tiên tri tự thực hiện". Thuật ngữ này có nghĩa là sự kiện xảy ra chỉ đơn giản vì nhiều người tin rằng chúng nên xảy ra.

Các nhà phê bình cho rằng, trong bối cảnh thị trường tài chính, nếu một lượng lớn các nhà giao dịch và nhà đầu tư dựa vào cùng một loại chỉ báo, chẳng hạn như đường hỗ trợ hoặc đường kháng cự, thì khả năng các chỉ báo này phát huy tác dụng sẽ tăng lên.

Người ủng hộ TA cho rằng mỗi nhà phân tích biểu đồ đều có phương pháp phân tích đường cong và chỉ số ưa thích riêng. Do đó, một số lượng lớn nhà giao dịch thực tế không thể sử dụng cùng một chiến lược.

Phân tích cơ bản hoặc Phân tích kỹ thuật

Phân tích kỹ thuật có tiền đề rằng giá thị trường đã phản ánh tất cả các yếu tố cơ bản liên quan đến tài sản cụ thể. Khác với TA, dựa vào dữ liệu giá lịch sử và khối lượng giao dịch (biểu đồ thị trường), phân tích cơ bản (FA) áp dụng chiến lược nghiên cứu toàn diện hơn, nhấn mạnh các yếu tố định tính.

Phân tích cơ bản cho rằng hiệu suất tương lai của tài sản vượt xa phạm vi dữ liệu lịch sử của nó. FA nhằm mục đích ước tính giá trị nội tại của công ty, hoạt động hoặc tài sản thông qua một loạt các công cụ kinh tế vi mô và vĩ mô (chẳng hạn như quản lý công ty, danh tiếng, đối thủ cạnh tranh, tỷ lệ tăng trưởng và tình trạng sức khỏe của ngành).

Vì vậy, chúng ta có thể nói rằng, khác với TA chủ yếu được sử dụng như một công cụ để dự đoán biến động giá và hành vi thị trường, FA là một phương pháp để xác định xem tài sản có bị định giá quá cao hay không dựa trên bối cảnh và tiềm năng của tài sản. Phân tích kỹ thuật chủ yếu được các nhà giao dịch ngắn hạn sử dụng, trong khi phân tích cơ bản là lựa chọn hàng đầu của các nhà quản lý quỹ và nhà đầu tư dài hạn.

Một trong những lợi thế của Phân tích kỹ thuật là nó dựa trên dữ liệu định lượng. Do đó, nó cung cấp một khung cho việc nghiên cứu khách quan về lịch sử giá, loại bỏ một phần sự suy đoán mà phương pháp phân tích cơ bản mang lại.

Tuy nhiên, mặc dù đây là dữ liệu kinh nghiệm, AT vẫn bị ảnh hưởng bởi thiên kiến cá nhân và tính chủ quan. Những nhà giao dịch có xu hướng mạnh mẽ để đưa ra kết luận cụ thể về một tài sản nào đó rất có thể sẽ vô tình điều chỉnh công cụ TA của họ để hỗ trợ những kết luận này. Hơn nữa, khi thị trường không hiện rõ mô hình hoặc xu hướng nào, phân tích kỹ thuật cũng có thể thất bại.

Kết luận

Ngoài những chỉ trích và tranh cãi lâu dài về phương pháp nào là tốt nhất, nhiều người cho rằng việc kết hợp phương pháp TA và FA là lựa chọn khôn ngoan hơn. Trong khi FA thường liên quan đến các chiến lược đầu tư dài hạn, TA có thể cung cấp thông tin liên quan về tình hình thị trường ngắn hạn, hữu ích cho cả nhà giao dịch và nhà đầu tư (ví dụ, trong việc cố gắng xác định các điểm vào và ra thuận lợi).