Gần đây, một nhà bán lẻ thực phẩm tươi sống có tên "Siêu thị Xianlin" ở Hàng Châu đã gây ra tranh cãi vì hoạt động đặt trước cà chua hữu cơ của mình. Siêu thị này đã phát hành "Token đặt trước cà chua hữu cơ cuối tuần", nhằm đảm bảo độ tươi của rau củ. Tuy nhiên, mô hình đổi mới này đã bộc lộ nhiều vấn đề, gây ra sự không hài lòng của người tiêu dùng.

Một người tiêu dùng phản ánh rằng cô đã mua 5 kg cà chua tương đương với 100 nhân dân tệ thông qua một mã Token đặt trước. Nhưng khi nhận hàng, cô phát hiện rằng trọng lượng của hầu hết các quả cà chua chỉ khoảng 120 gram, có sự chênh lệch rõ rệt so với cam kết "trên 150 gram" trong đặt hàng trước. Khi người tiêu dùng hỏi về việc sử dụng số tiền, siêu thị chỉ nói miệng rằng "đã thanh toán cho nông dân", nhưng không thể cung cấp chứng từ liên quan.

Càng khiến người ta lo lắng hơn, trận mưa lớn tuần trước đã làm hư hại khoảng 20% trái cà chua, nhưng siêu thị từ chối hoàn tiền, tuyên bố "rủi ro phải do người tiêu dùng chịu". Cách làm này đã gây ra nhiều nghi vấn hơn. Theo thống kê, trong vòng 3 tháng qua, đã có 23 khiếu nại tương tự, dẫn đến doanh số bán token trước bán hàng giảm 70%. Đồng thời, do chu kỳ hoàn tiền kéo dài, nông dân cũng dần mất đi ý định hợp tác.

Đối mặt với một loạt vấn đề này, công nghệ blockchain có thể cung cấp giải pháp. Một tổ hợp công nghệ dựa trên "mã nguồn truy xuất nông sản (QR+blockchain) + hợp đồng thông minh ủy thác + lưu trữ phân tán IPFS" đã được đề xuất, nhằm giải quyết các vấn đề như hàng hóa không đúng tiêu chuẩn, sử dụng quỹ không đúng mục đích và chia sẻ rủi ro trong việc bán trước rau củ.

Cốt lõi của giải pháp công nghệ này bao gồm hai khía cạnh:

Đầu tiên, mã truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông nghiệp thực hiện ghi chép toàn bộ quy trình. Người nông dân sau khi thu hoạch cà chua, sẽ tạo ra một mã QR duy nhất cho mỗi thùng sản phẩm. Bằng cách quét mã, có thể ghi lại các thông tin quan trọng như khu vực trồng trọt, hồ sơ bón phân, thời gian thu hoạch và trọng lượng quả đơn. Những dữ liệu này sau khi được mã hóa sẽ được tải lên blockchain, đảm bảo tính xác thực và không thể thay đổi của thông tin. Siêu thị trong quá trình mua sắm cần quét mã QR, chỉ những quả cà chua đáp ứng cam kết trước bán mới có thể tạo ra mã thông báo trước bán, từ nguồn gốc ngăn chặn vấn đề hàng hóa không đúng quy cách.

Thứ hai, hợp đồng thông minh ủy thác thực hiện giám sát tài chính. Tiền của người tiêu dùng mua token phát hành trước sẽ trực tiếp vào hợp đồng thông minh ủy thác. Hợp đồng thiết lập "điều kiện giải phóng hai lần" tức là siêu thị cần thanh toán tiền mua hàng cho nông dân và cung cấp chứng từ chuyển khoản lên chuỗi, đồng thời người tiêu dùng xác nhận chất lượng hàng hóa thì tiền mới được giải phóng. Cơ chế này hiệu quả trong việc ngăn chặn việc sử dụng tiền sai mục đích, bảo vệ lợi ích của tất cả các bên.

Giải pháp dựa trên blockchain này mang lại khả năng mới cho mô hình đặt hàng trước hàng tươi sống. Nó không chỉ có thể nâng cao tính minh bạch của giao dịch mà còn có thể thực hiện khả năng truy xuất nguồn gốc toàn bộ quá trình, làm giảm hiệu quả chi phí niềm tin. Tuy nhiên, để thực sự giải quyết nhiều vấn đề trong việc đặt hàng trước hàng tươi sống, vẫn cần nỗ lực chung và tối ưu hóa liên tục của các bên liên quan.