Giao dịch nhanh chóng của Solana: Thành công hay rủi ro?
Solana nổi tiếng với tốc độ giao dịch nhanh và khối lượng giao dịch cao, nhưng điều này có nghĩa là nó đã đạt được sự hoàn hảo? Khi xem xét kỹ lưỡng những giao dịch này, chúng ta không thể không tự hỏi: liệu chúng có đang tạo ra giá trị thực sự không?
Thực tế, một lượng lớn giao dịch trên Solana không xuất phát từ nhu cầu thực tế, mà đến từ các nhà giao dịch chênh lệch giá cao tần lợi dụng sự chênh lệch thông tin ở mức mili giây để kiếm lợi. Những "nhà giao dịch độc hại" này lợi dụng lợi thế công nghệ, tăng phí Gas khi nhà tạo lập thị trường sắp rút đơn hàng, đảm bảo giao dịch của họ được ưu tiên đóng gói, từ đó hoàn thành việc chênh lệch giá, khiến nhà tạo lập thị trường phải chịu tổn thất. Để bù đắp cho những tổn thất này, nhà tạo lập thị trường buộc phải mở rộng chênh lệch giá mua bán, cuối cùng người dùng bình thường phải gánh chịu chi phí bổ sung.
Solana luôn ấp ủ giấc mơ hiện thực hóa sổ lệnh trên chuỗi, thay thế các sàn giao dịch tập trung. Tuy nhiên, sự tồn tại của "nhà giao dịch độc hại" đã trở thành rào cản chính trong việc thực hiện giấc mơ này. Đây chính là thách thức mới mà Solana đang phải đối mặt: khối lượng giao dịch không đồng nghĩa với tính thanh khoản. Một thị trường thực sự khỏe mạnh không cần nhiều giao dịch hơn, mà cần những giao dịch có chất lượng cao hơn.
Làm thế nào để loại bỏ các giao dịch độc hại, bảo vệ tính thanh khoản tốt hơn?
Trong hệ thống hiện tại, do cơ chế đấu giá chu kỳ của Solana, những người ăn lệnh thực sự được ưu tiên, điều này khiến MEV độc hại (giá trị có thể khai thác tối đa) nghiêm trọng ảnh hưởng đến tính công bằng của thị trường.
Cụ thể, trong đồng thuận hiện tại của Solana, các giao dịch trong mỗi khoảng thời gian (Slot) được sắp xếp theo phí Gas ưu tiên đã trả, giao dịch có giá thầu cao hơn sẽ được thực hiện trước. Cuộc đấu giá này diễn ra mỗi 400 mili giây. Trong quá trình này, các nhà tạo lập thị trường cần phải điều chỉnh giá thầu thường xuyên, bao gồm việc hủy đơn và đăng lại đơn để phù hợp với sự thay đổi giá thị trường. Trong khi đó, những người ăn đơn, đặc biệt là các nhà đầu tư chênh lệch giá cao, liên tục theo dõi sự khác biệt giá, ngay khi phát hiện cơ hội sẽ tiến hành giao dịch ngay lập tức. Do đó, các nhà đầu tư chênh lệch giá có thể thực hiện giao dịch bằng cách trả phí cao hơn để giành lấy trước khi có đơn hủy, dẫn đến việc các nhà tạo lập thị trường thường xuyên phải chịu thua lỗ.
Đối với sàn giao dịch phi tập trung (DEX) có sổ lệnh, thứ tự giao dịch lý tưởng nên là: theo sự biến động của giá, thực hiện tất cả các lệnh hủy trước, sau đó thực hiện các lệnh mới, cuối cùng là thực hiện các giao dịch. Tuy nhiên, cơ chế đồng thuận hiện tại của Solana không thể thực hiện điều này ở cấp độ vi mô.
Tương tự, về báo giá của oracle, tình huống lý tưởng là cập nhật giá của oracle trước, sau đó thực hiện giao dịch phụ thuộc vào giá đó. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian 400 mili giây hiện tại, thị trường có thể do biến động mạnh mà giao dịch vẫn được thực hiện theo giá ban đầu.
Đối với các giao thức cho vay, thực tiễn tốt nhất là bổ sung ký quỹ trước, sau đó tiến hành thanh lý.
Do đó, giải pháp lý tưởng nhất là có thể cho phép các giao thức khác nhau sắp xếp các giao dịch theo nhu cầu, đây cũng chính là khái niệm Thực thi Do Ứng dụng Kiểm soát (Application-Controlled Execution, ACE) mà Solana luôn nhấn mạnh.
BAM: Giải pháp đổi mới của Solana
Thị trường lắp ráp khối (Block Assembly Marketplace, BAM) là giải pháp đổi mới mà Solana đưa ra để giải quyết những vấn đề này. BAM đã xây dựng một lớp sắp xếp, hay còn gọi là lớp tiền xử lý, giữa ứng dụng trên chuỗi Solana và mạng chính.
BAM sử dụng Môi trường thực thi đáng tin cậy (Trusted Execution Environments, TEEs) để xây dựng hộp cát riêng tư, trong hộp cát thực hiện sắp xếp giao dịch theo quy tắc sắp xếp đã xác định trước hoặc theo nguyên tắc vào trước ra trước (FIFO). Cơ chế này nhằm phục vụ tốt hơn cho sổ lệnh, các sàn giao dịch hợp đồng vĩnh viễn và các giao thức bể tối.
Cơ chế hoạt động của BAM
Quy trình giao dịch của BAM như sau:
Người dùng xác nhận giao dịch trong ví
Giao dịch gửi đến nút RPC
Giao dịch được chuyển đến mạng BAM, được sắp xếp trong môi trường riêng tư TEE
Tạo chứng nhận và gửi gói dữ liệu giao dịch đến nút Leader của mạng chính Solana
Node Leader thu thập giao dịch bao gồm gói dữ liệu BAM, và đóng gói thành khối để phát sóng.
Các nút khác tham gia bỏ phiếu
Cần lưu ý rằng quá trình đồng thuận của BAM không mâu thuẫn với mạng chính của Solana, mà là một tính năng tùy chọn. BAM không chạy trực tiếp trên mạng chính của Solana, mà hoàn thành việc sắp xếp giao dịch trước theo cách "ngoài chuỗi", sau đó đóng gói giao dịch và gửi đến mạng chính của Solana.
Các tính năng cốt lõi của BAM
Môi trường thực thi đáng tin cậy (TEEs): Sử dụng TEEs để xây dựng môi trường riêng tư cho việc sắp xếp giao dịch, đảm bảo tính công bằng.
Hệ thống plugin: Qua hệ thống plugin, BAM cho phép ứng dụng xây dựng logic sắp xếp giao dịch tùy chỉnh, thực hiện sắp xếp phức tạp, đồng thời giữ an toàn cho môi trường TEE.
Kiểm soát thực thi ứng dụng (ACE): Thực hiện chức năng sắp xếp giao dịch theo nhu cầu của các giao thức khác nhau.
Ứng dụng thực tế của BAM
Bảo vệ thanh toán nợ: Thực hiện ưu tiên các thao tác bổ sung tài sản thế chấp, sau đó tiến hành kiểm tra thanh toán.
Giao dịch tổ hợp cấp độ nguyên tử: Trước tiên cập nhật giá của oracle, sau đó thực hiện giao dịch phụ thuộc vào giá đó, đối với DEX hợp đồng còn có thể thanh toán đồng thời các sản phẩm phái sinh liên quan.
Bảo vệ biến động giá: Phát hiện các lệnh lớn bất thường, chia nhỏ chúng thành các phần nhỏ để thực hiện theo từng đợt, cho thị trường thời gian phản ứng, tránh vòng xoáy tử vong do thanh lý liên tiếp hoặc chênh lệch giá.
Bảo vệ nhà tạo lập thị trường: Trong trường hợp xảy ra sự kiện bất ngờ, cho phép hủy đơn hàng, cập nhật giá oracle, và treo đơn lại trong vòng mili giây, tránh việc chênh lệch giá bất hợp pháp, giảm thiểu chênh lệch giá.
Kết luận
BAM mang lại tính khả thi, bảo vệ quyền riêng tư và khả năng lập trình cho quy trình xử lý giao dịch của Solana, cho phép các nhà phát triển xây dựng cơ sở hạ tầng tài chính phức tạp và an toàn hơn. Với việc triển khai BAM, trải nghiệm người dùng của các ứng dụng trên mạng chính Solana sẽ gần gũi hơn với sàn giao dịch tập trung, thúc đẩy sự đổi mới và phát triển của hệ sinh thái Solana.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Solana ra mắt cơ chế BAM nhằm tối ưu hóa thứ tự giao dịch và nâng cao thanh khoản on-chain.
Giao dịch nhanh chóng của Solana: Thành công hay rủi ro?
Solana nổi tiếng với tốc độ giao dịch nhanh và khối lượng giao dịch cao, nhưng điều này có nghĩa là nó đã đạt được sự hoàn hảo? Khi xem xét kỹ lưỡng những giao dịch này, chúng ta không thể không tự hỏi: liệu chúng có đang tạo ra giá trị thực sự không?
Thực tế, một lượng lớn giao dịch trên Solana không xuất phát từ nhu cầu thực tế, mà đến từ các nhà giao dịch chênh lệch giá cao tần lợi dụng sự chênh lệch thông tin ở mức mili giây để kiếm lợi. Những "nhà giao dịch độc hại" này lợi dụng lợi thế công nghệ, tăng phí Gas khi nhà tạo lập thị trường sắp rút đơn hàng, đảm bảo giao dịch của họ được ưu tiên đóng gói, từ đó hoàn thành việc chênh lệch giá, khiến nhà tạo lập thị trường phải chịu tổn thất. Để bù đắp cho những tổn thất này, nhà tạo lập thị trường buộc phải mở rộng chênh lệch giá mua bán, cuối cùng người dùng bình thường phải gánh chịu chi phí bổ sung.
Solana luôn ấp ủ giấc mơ hiện thực hóa sổ lệnh trên chuỗi, thay thế các sàn giao dịch tập trung. Tuy nhiên, sự tồn tại của "nhà giao dịch độc hại" đã trở thành rào cản chính trong việc thực hiện giấc mơ này. Đây chính là thách thức mới mà Solana đang phải đối mặt: khối lượng giao dịch không đồng nghĩa với tính thanh khoản. Một thị trường thực sự khỏe mạnh không cần nhiều giao dịch hơn, mà cần những giao dịch có chất lượng cao hơn.
Làm thế nào để loại bỏ các giao dịch độc hại, bảo vệ tính thanh khoản tốt hơn?
Trong hệ thống hiện tại, do cơ chế đấu giá chu kỳ của Solana, những người ăn lệnh thực sự được ưu tiên, điều này khiến MEV độc hại (giá trị có thể khai thác tối đa) nghiêm trọng ảnh hưởng đến tính công bằng của thị trường.
Cụ thể, trong đồng thuận hiện tại của Solana, các giao dịch trong mỗi khoảng thời gian (Slot) được sắp xếp theo phí Gas ưu tiên đã trả, giao dịch có giá thầu cao hơn sẽ được thực hiện trước. Cuộc đấu giá này diễn ra mỗi 400 mili giây. Trong quá trình này, các nhà tạo lập thị trường cần phải điều chỉnh giá thầu thường xuyên, bao gồm việc hủy đơn và đăng lại đơn để phù hợp với sự thay đổi giá thị trường. Trong khi đó, những người ăn đơn, đặc biệt là các nhà đầu tư chênh lệch giá cao, liên tục theo dõi sự khác biệt giá, ngay khi phát hiện cơ hội sẽ tiến hành giao dịch ngay lập tức. Do đó, các nhà đầu tư chênh lệch giá có thể thực hiện giao dịch bằng cách trả phí cao hơn để giành lấy trước khi có đơn hủy, dẫn đến việc các nhà tạo lập thị trường thường xuyên phải chịu thua lỗ.
Đối với sàn giao dịch phi tập trung (DEX) có sổ lệnh, thứ tự giao dịch lý tưởng nên là: theo sự biến động của giá, thực hiện tất cả các lệnh hủy trước, sau đó thực hiện các lệnh mới, cuối cùng là thực hiện các giao dịch. Tuy nhiên, cơ chế đồng thuận hiện tại của Solana không thể thực hiện điều này ở cấp độ vi mô.
Tương tự, về báo giá của oracle, tình huống lý tưởng là cập nhật giá của oracle trước, sau đó thực hiện giao dịch phụ thuộc vào giá đó. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian 400 mili giây hiện tại, thị trường có thể do biến động mạnh mà giao dịch vẫn được thực hiện theo giá ban đầu.
Đối với các giao thức cho vay, thực tiễn tốt nhất là bổ sung ký quỹ trước, sau đó tiến hành thanh lý.
Do đó, giải pháp lý tưởng nhất là có thể cho phép các giao thức khác nhau sắp xếp các giao dịch theo nhu cầu, đây cũng chính là khái niệm Thực thi Do Ứng dụng Kiểm soát (Application-Controlled Execution, ACE) mà Solana luôn nhấn mạnh.
BAM: Giải pháp đổi mới của Solana
Thị trường lắp ráp khối (Block Assembly Marketplace, BAM) là giải pháp đổi mới mà Solana đưa ra để giải quyết những vấn đề này. BAM đã xây dựng một lớp sắp xếp, hay còn gọi là lớp tiền xử lý, giữa ứng dụng trên chuỗi Solana và mạng chính.
BAM sử dụng Môi trường thực thi đáng tin cậy (Trusted Execution Environments, TEEs) để xây dựng hộp cát riêng tư, trong hộp cát thực hiện sắp xếp giao dịch theo quy tắc sắp xếp đã xác định trước hoặc theo nguyên tắc vào trước ra trước (FIFO). Cơ chế này nhằm phục vụ tốt hơn cho sổ lệnh, các sàn giao dịch hợp đồng vĩnh viễn và các giao thức bể tối.
Cơ chế hoạt động của BAM
Quy trình giao dịch của BAM như sau:
Cần lưu ý rằng quá trình đồng thuận của BAM không mâu thuẫn với mạng chính của Solana, mà là một tính năng tùy chọn. BAM không chạy trực tiếp trên mạng chính của Solana, mà hoàn thành việc sắp xếp giao dịch trước theo cách "ngoài chuỗi", sau đó đóng gói giao dịch và gửi đến mạng chính của Solana.
Các tính năng cốt lõi của BAM
Môi trường thực thi đáng tin cậy (TEEs): Sử dụng TEEs để xây dựng môi trường riêng tư cho việc sắp xếp giao dịch, đảm bảo tính công bằng.
Hệ thống plugin: Qua hệ thống plugin, BAM cho phép ứng dụng xây dựng logic sắp xếp giao dịch tùy chỉnh, thực hiện sắp xếp phức tạp, đồng thời giữ an toàn cho môi trường TEE.
Kiểm soát thực thi ứng dụng (ACE): Thực hiện chức năng sắp xếp giao dịch theo nhu cầu của các giao thức khác nhau.
Ứng dụng thực tế của BAM
Bảo vệ thanh toán nợ: Thực hiện ưu tiên các thao tác bổ sung tài sản thế chấp, sau đó tiến hành kiểm tra thanh toán.
Giao dịch tổ hợp cấp độ nguyên tử: Trước tiên cập nhật giá của oracle, sau đó thực hiện giao dịch phụ thuộc vào giá đó, đối với DEX hợp đồng còn có thể thanh toán đồng thời các sản phẩm phái sinh liên quan.
Bảo vệ biến động giá: Phát hiện các lệnh lớn bất thường, chia nhỏ chúng thành các phần nhỏ để thực hiện theo từng đợt, cho thị trường thời gian phản ứng, tránh vòng xoáy tử vong do thanh lý liên tiếp hoặc chênh lệch giá.
Bảo vệ nhà tạo lập thị trường: Trong trường hợp xảy ra sự kiện bất ngờ, cho phép hủy đơn hàng, cập nhật giá oracle, và treo đơn lại trong vòng mili giây, tránh việc chênh lệch giá bất hợp pháp, giảm thiểu chênh lệch giá.
Kết luận
BAM mang lại tính khả thi, bảo vệ quyền riêng tư và khả năng lập trình cho quy trình xử lý giao dịch của Solana, cho phép các nhà phát triển xây dựng cơ sở hạ tầng tài chính phức tạp và an toàn hơn. Với việc triển khai BAM, trải nghiệm người dùng của các ứng dụng trên mạng chính Solana sẽ gần gũi hơn với sàn giao dịch tập trung, thúc đẩy sự đổi mới và phát triển của hệ sinh thái Solana.