Quản trị DAO: Mô hình hợp tác mới trong thời đại Blockchain

Trong thế giới vật lý mà chúng ta quen thuộc, các loại quản lý thường được quyết định bởi một hoặc nhiều trung tâm, tuân theo một hệ thống cấp bậc nghiêm ngặt. Tuy nhiên, với sự ra đời và phát triển của Bitcoin, một cách tiếp cận hoàn toàn mới dần dần xuất hiện - hệ thống hợp tác mà mọi người đều có thể tham gia.

Ý tưởng này bắt nguồn từ mạng lưới Ethereum. Khoảng hai năm trước, dưới sự thúc đẩy của cơn sốt ICO, mọi người đã tưởng tượng ra một hình thức tổ chức xã hội mới từ mạng lưới Ethereum. Thông qua hợp đồng thông minh, bất kỳ ai cũng có thể huy động vốn và phát hành token trên mạng. Những người tham gia nắm giữ token có thể tham gia quản trị dự án, không cần sự cho phép, mọi người đều bình đẳng, lấy mã code làm tiêu chuẩn.

Đây chính là hình thức ban đầu của tư tưởng quản trị tổ chức tự trị phi tập trung DAO(. Mặc dù phần lớn các nỗ lực ban đầu đều thất bại, nhưng sau hai năm khám phá và thực hành, hình thức tổ chức mới này đang dần hoàn thiện.

DAO là viết tắt của Decentralized Autonomous Organization, là mô hình hợp tác tự phát được hình thành bởi một nhóm có tầm nhìn chung dựa trên ý tưởng cốt lõi của Blockchain, bao gồm đồng sáng tạo, đồng xây dựng, đồng quản lý và chia sẻ. DAO là sản phẩm phát sinh sau khi Blockchain giải quyết vấn đề niềm tin, đại diện cho một sự tiến hóa cách thức hợp tác của nhân loại. Trên thực tế, Bitcoin, như một giao thức phân phối phi tập trung đầu tiên, được coi là DAO hoàn chỉnh đầu tiên. DAO cần lập trình ban đầu, nhưng một khi quy tắc được thiết lập, nó sẽ tự động hoạt động và thực hiện chức năng của mình mà không bị can thiệp từ bên ngoài.

Trong hệ thống DAO lý tưởng, quản lý được mã hóa, lập trình hóa và tự động hóa. "Mã là luật", cấu trúc tổ chức chuyển từ hình chóp sang phân tán, quyền lực được thực hiện phi tập trung, quản lý chuyển từ chế độ quan liêu sang tự trị cộng đồng. Tuân theo nguyên tắc bình đẳng, tự nguyện, tương hỗ và cùng có lợi, mỗi nút có thể hợp tác hiệu quả dựa trên lợi thế của chính mình, dưới sự khuyến khích của token, tạo ra hiệu ứng hợp tác mạnh mẽ.

Tuy nhiên, việc quản trị DAO đối mặt với nhiều thách thức thực tế. Nó không chỉ liên quan đến bản chất con người, hình thức xã hội và sự đấu tranh lợi ích, mà còn rất khó để đạt được sự cân bằng dưới mục tiêu thống nhất. Hầu hết các người tham gia thường thiếu động lực để tham gia sâu vào quá trình ra quyết định, và chỉ có một số ít các bên liên quan thực sự quan tâm đến lợi ích cốt lõi của sự phát triển của giao thức.

Hiện tại, trong lĩnh vực blockchain vẫn chưa xuất hiện giải pháp quản trị DAO hoàn hảo. Một số công cụ như Snapshot của cộng đồng Ethereum cung cấp không gian quản trị minh bạch mà không cần tiêu tốn phí gas, được sử dụng rộng rãi. Điều này phản ánh vị thế dẫn đầu của hệ sinh thái Ethereum trong đổi mới.

Đối mặt với sự thay đổi cách mạng của hình thức tổ chức xã hội mới này, chúng ta cần nhìn nhận ý tưởng của DAO bằng con mắt phát triển, liên tục sâu sắc khám phá và thực hành, dần dần hoàn thiện mô hình hợp tác đầy tiềm năng này.