mã hóa trò lừa bịp案件剖析：Mỹ SEC khởi kiện Green United LLC

1. Bối cảnh vụ án và các sự kiện cốt lõi

Năm 2023, Ủy ban Chứng khoán Hoa Kỳ đã kiện công ty mã hóa Green United LLC, cáo buộc rằng họ đã thực hiện một trò lừa bịp quy mô lớn thông qua việc bán máy đào tiền mã hóa "Green Boxes", với số tiền liên quan lên tới 18 triệu USD. Vào ngày 23 tháng 9 năm 2024, thẩm phán Ann Marie McIff Allen đã đưa ra phán quyết, xác định rằng Green Boxes và các thỏa thuận ủy thác cấu thành chứng khoán, ủng hộ yêu cầu xử phạt của SEC.

Trung tâm của trò lừa bịp này là xây dựng một cái bẫy đầu tư có vẻ hoàn hảo: sau khi nhà đầu tư trả 3000 đô la để mua máy đào, bị cáo hứa hẹn sẽ nhận được 100 đô la lợi nhuận mỗi tháng, với tỷ lệ hoàn vốn hàng năm lên tới 40%-100%. Tuy nhiên, Green United không sử dụng máy đào cho việc khai thác thực tế, mà thay vào đó, thông qua việc mua "GREEN" token chưa được khai thác để ngụy trang thành lợi nhuận, những token này cuối cùng đã mất giá trị do thiếu tính thanh khoản trên thị trường thứ cấp.

Mô hình kinh doanh của Green United có tính chất gây nhầm lẫn rất cao: một mặt lợi dụng việc bán phần cứng làm bình phong, mặt khác thông qua các thỏa thuận ủy thác để gắn bó sâu sắc với các nhà đầu tư. Theo thỏa thuận, Green United tuyên bố sẽ "hoàn thành tất cả công việc" để đạt được lợi nhuận dự kiến, mô hình "cam kết + kiểm soát" này trở thành trọng tâm của vụ tranh chấp.

2. Điểm tranh chấp pháp lý: Xác định thuộc tính chứng khoán của giao dịch máy khai thác.

2.1 Sự áp dụng của thử nghiệm Howey

Phán quyết của thẩm phán Allen đã vượt qua nhận thức truyền thống, thông qua việc kiểm tra sâu, xác định rằng mối liên hệ giữa quyền kiểm soát và nguồn thu đã vượt quá phạm vi giao dịch hàng hóa, đưa giao dịch máy khai thác vào phạm vi hợp tác chung. Sự phán xét cụ thể như sau:

1. Vốn đầu tư: Nhà đầu tư trả 3000 đô la mua máy đào, phù hợp với yếu tố vốn đầu tư.
2. Doanh nghiệp chung: Lợi nhuận của nhà đầu tư phụ thuộc vào sự kiểm soát và vận hành của Green United đối với hệ thống, hình thành doanh nghiệp chung.
3. Kỳ vọng lợi nhuận: Cam kết tỷ lệ hoàn vốn siêu cao từ 40%-100%, phù hợp với đặc điểm "lợi nhuận kỳ vọng".
4. Nỗ lực của người khác: Green United cam kết "hoàn thành tất cả công việc", lợi nhuận hoàn toàn phụ thuộc vào nỗ lực của người khởi xướng.

2.2 Sự khác biệt trong lĩnh vực pháp lý

Dù tòa án đã đưa ra phán quyết, nhưng giới pháp lý vẫn tồn tại sự khác biệt đáng kể về vụ án này. Một số quan điểm cho rằng đây là một hình thức lừa đảo cụ thể, chứ không phải là phủ nhận việc bán máy khai thác. Những người ủng hộ cho rằng, vụ án phản ánh cốt lõi của thử nghiệm Howey "nội dung quan trọng hơn hình thức". Ngược lại, những người phản đối cảnh báo rằng điều này có thể dẫn đến việc tất cả các giao dịch bán phần cứng có cam kết lợi nhuận đều bị coi là chứng khoán, gây ra sự không rõ ràng trong ranh giới áp dụng pháp luật.

2.3 Tham khảo các trường hợp liên quan

Trong vụ án Ripple, tòa án xác định rằng việc bán XRP cho các nhà đầu tư tổ chức phù hợp với định nghĩa về chứng khoán, trong khi việc bán chương trình trên thị trường thứ cấp do thiếu cam kết lợi nhuận và mối liên hệ trực tiếp không được coi là chứng khoán.

Trong vụ án Terraform, tòa án đã xác định rằng UST và LUNA phù hợp với định nghĩa chứng khoán, cơ sở chính là tiêu chuẩn "lợi nhuận đến từ nỗ lực của người khác". Thẩm phán đặc biệt chỉ ra rằng mức độ phi tập trung không phải là tiêu chuẩn loại trừ thuộc tính chứng khoán.

3. Triển vọng tương lai của việc định tính tài sản mã hóa

Vụ án Green United đã tạo ra sự răn đe đối với các hành vi dự án mã hóa đóng gói lừa đảo, có lợi cho việc bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Về lâu dài, vụ án này góp phần thúc đẩy sự phát triển của khung quy định chứng khoán. Với sự xuất hiện của các tài sản mã hóa và công nghệ mới như hợp đồng thông minh, các kịch bản tài chính truyền thống đang trải qua sự chuyển đổi, việc áp dụng đơn giản bài kiểm tra Howey đã không còn đủ để đáp ứng nhu cầu quản lý.

Trong tương lai, các cơ quan quản lý cần xem xét một cách năng động các hình thức cụ thể của dự án, cân bằng mối quan hệ giữa đổi mới công nghệ và quản lý theo luật pháp. Sự phát triển lành mạnh của thị trường mã hóa không thể tách rời khỏi cuộc đối thoại sâu sắc giữa lý trí pháp luật và logic công nghệ. Bức tranh tương lai về việc định tính tài sản mã hóa sẽ dần được mở ra thông qua từng trường hợp cụ thể.