Việc thu hút các nhà phát triển DeFi ở nước ngoài trở lại Hoa Kỳ sẽ góp phần xây dựng hệ sinh thái DeFi ngày càng mạnh mẽ, đáp ứng quy định và tăng cường sức cạnh tranh.
Chủ đề nóng gây chú ý trong cộng đồng crypto hôm nay là: Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã mềm hóa lập trường từng rất chặt chẽ với tài chính phi tập trung (DeFi). Tại hội thảo bàn tròn “DeFi và tinh thần nước Mỹ” diễn ra ngày 9 tháng 6 (UTC), SEC lần đầu tiên công bố sẽ phát triển cơ chế miễn trừ sáng tạo dành riêng cho DeFi. Thị trường ngay lập tức phản ứng, hàng loạt token DeFi bật tăng mạnh sau thông tin này.
Là luật sư chuyên lĩnh vực Web3, tôi đã chứng kiến không ít dự án thất bại vì sự mơ hồ về pháp lý. Liệu đây có thực sự là bước ngoặt cho hệ sinh thái DeFi?
Chủ tịch SEC, ông Paul Atkins, phát biểu thẳng thắn tại sự kiện: “Những nguyên lý cốt lõi của DeFi rất gần gũi với giá trị nền tảng của nước Mỹ như tự do kinh tế và quyền tài sản cá nhân.” Atkins ủng hộ việc tự quản lý tài sản kỹ thuật số, ghi nhận vai trò trọng yếu của blockchain trong việc thực hiện giao dịch tài chính không qua trung gian. “Cơ chế miễn trừ sáng tạo” ông đề xuất sẽ mở lối tắt cho các dự án DeFi—giúp các dự án đáp ứng chuẩn quy định cơ bản được gia nhập thị trường và vận hành nhanh hơn. Đáng chú ý, ngày 5 tháng 9, SEC và Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai (CFTC) đã ra thông cáo chung kêu gọi phối hợp quản lý. Việc chuyển đổi từ giám sát rời rạc sang hợp tác liên cơ quan đánh dấu thay đổi lớn trong bức tranh quản lý crypto.
Với vai trò luật sư, tôi luôn quan tâm đến “biên độ tuân thủ”. Những tín hiệu tích cực này phản ánh sự thay đổi căn bản trong quản lý crypto tại Mỹ: DeFi đã thoát khỏi vùng xám pháp lý.
Thứ nhất, chuyển biến chính sách này mang lại lợi thế rõ rệt cho nhà sáng tạo. Cơ chế miễn trừ sáng tạo cho phép nền tảng thực sự phi tập trung miễn đăng ký chứng khoán, giảm bớt yêu cầu công khai, kiểm toán phức tạp, qua đó hạ thấp rào cản gia nhập. Vị thế được củng cố này sẽ thu hút thêm vốn tổ chức vào DeFi. Đối với lập trình viên, nhóm phát triển tại Trung Quốc, đây cũng là cơ hội hiếm có để mở rộng hợp tác xuyên biên giới Mỹ–Trung. Việc nới lỏng quy định chắc chắn sẽ tạo động lực chuyển đổi cấu trúc toàn bộ ngành DeFi.
Thứ hai, tăng cường bảo vệ nhà đầu tư sẽ củng cố niềm tin thị trường. Từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2025 (UTC), Nhóm Công tác Tài sản Crypto thuộc SEC tổ chức bốn hội thảo công khai về các chủ đề như giao dịch crypto, lưu ký, token hóa và DeFi. Dưới sự dẫn dắt của Ủy viên Hester Peirce, các buổi tọa đàm—mở cho công chúng—được đánh giá là bước đi khẩn cấp nhằm làm rõ quy định, phản ánh sự chuyển từ đối đầu sang hợp tác. Việc SEC nhấn mạnh vào tiêu chí quản lý chất lượng cao là biện pháp bảo vệ người dùng DeFi, giảm nguy cơ “rug pull”. Atkins lặp lại quan điểm tôn trọng quyền tự quản lý tài sản cá nhân, công khai ủng hộ giao dịch qua ví và on-chain, đồng thời nhấn mạnh rằng dự án DeFi không phải là chứng khoán, xứng đáng có không gian riêng trong hệ tài chính. Nếu ví DeFi như máy bay bay không có lộ trình—một số cất cánh thuận lợi, số khác còn lửng lơ—thì phối hợp quản lý giữa SEC và CFTC giống như vạch sẵn đường bay và xây dựng sân bay, các máy bay hạ cánh ở điểm khác nhau nhưng vẫn giữ đúng hướng. Tuy nhiên, chi tiết về miễn trừ vẫn đang được hoàn thiện, nhiều thách thức còn phía trước, nên nhóm dự án cần giữ sự thận trọng.
Thứ ba, chính sách mới khẳng định người phát triển phần mềm không cần chịu trách nhiệm thay cho người sử dụng sai mục đích, đồng thời định rõ ranh giới pháp lý. Atkins ví von với kỹ sư xe tự lái. Ông cho rằng, nhà phát triển không phải chịu trách nhiệm về cách người dùng triển khai mã nguồn; trách nhiệm sẽ chuyển từ người tạo sang người sử dụng. Những ai xây dựng công cụ tự quản lý, bảo mật cá nhân cũng không bị quy trách nhiệm chỉ vì phần mềm bị lợi dụng cho mục đích xấu. Ủy viên Peirce cùng quan điểm, nhấn mạnh việc công bố mã nguồn khác biệt hoàn toàn với hành vi tài chính. Tuy nhiên, bà cũng cảnh báo rằng tổ chức tập trung không thể lấy danh nghĩa “phi tập trung” để tránh bị giám sát. SEC đang thể hiện cách tiếp cận quản lý trung lập với công nghệ.
Cuối cùng, việc làm rõ quy định cho staking và mining giúp xóa tan lo lắng tuân thủ. Bộ phận Tài chính Doanh nghiệp của SEC xác nhận hoạt động mining proof-of-work (PoW) và staking proof-of-stake (PoS) đều không cấu thành giao dịch chứng khoán. Thông điệp này giúp dự án, thợ đào, validator bớt lo ngại. Nhiều dự án staking đã tăng trưởng rõ nét, thể hiện niềm tin tổ chức quay lại hệ sinh thái staking.
Những chuyển biến này không hề tình cờ. Các ủy viên SEC Đảng Cộng hòa luôn thúc đẩy cải cách có lợi cho crypto, và đề xuất “safe harbor” của Ủy viên Peirce ngày càng nhận được sự ủng hộ từ Quốc hội. Thị trường đánh giá cao, coi đây là cú chuyển mình từ chính sách xử phạt nghiêm ngặt sang đối thoại thực chất, tạo nền tảng cho khuôn khổ quản lý bao trùm, cởi mở và có tính xây dựng.
Nếu cơ chế miễn trừ sáng tạo được thông qua, ngành DeFi Hoa Kỳ sẽ vượt qua tình trạng mập mờ pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi để các nhóm phát triển công nghệ và mô hình kinh doanh trong khung pháp lý rõ ràng. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho các dự án trong nước mà còn thu hút các nhà phát triển DeFi toàn cầu quay lại Mỹ, thúc đẩy hệ sinh thái tài chính phi tập trung ngày càng vững mạnh, tuân thủ quy định và gia tăng sức cạnh tranh.
Sự ủng hộ từ các ủy viên Đảng Cộng hòa tại SEC thể hiện nỗ lực của nhà quản lý trong việc hiểu rõ bản chất DeFi và sửa đổi khung pháp lý phù hợp. Đối với cộng đồng crypto rộng lớn, thay đổi này không chỉ là điều chỉnh quy định mà còn có thể xác lập lại khái niệm đổi mới, trách nhiệm và tự do. Trải qua giai đoạn DeFi tăng trưởng nóng, nhưng pháp lý thiếu nhất quán, các cải cách mới của SEC mang lại hy vọng cho sự hội nhập với tài chính truyền thống và đưa ngành phát triển bền vững lâu dài.