Con đường của Bitcoin từ khối Genesis đến hệ thống tài chính toàn cầu: những điều cần biết

Từ khối đầu tiên đến cuộc cách mạng số

Ba ngày sau khi năm 2009 bắt đầu đã xảy ra một sự kiện thay đổi toàn bộ thế giới tài chính. Vào ngày 3 tháng 1 năm 2009, khối đầu tiên của chuỗi khối Bitcoin được tạo ra — thời điểm này sớm trở thành bước ngoặt của phong trào tiền mã hóa toàn cầu. Hiện nay, khi Bitcoin đang giao dịch ở mức $88.70K với vốn hóa thị trường là $1.77 nghìn tỷ, thật khó để hình dung rằng tất cả bắt đầu từ một khối chứa thông điệp tích hợp về cuộc khủng hoảng tài chính.

Người sáng lập Bitcoin, Satoshi Nakamoto, không chỉ ra mắt một loại tiền tệ mới — ông đã đặt nền móng cho một cuộc cách mạng trong cách các hệ thống tài chính hoạt động. Và ngày nay, khi kỷ niệm 16 năm sự kiện này đang đến gần, chúng ta cần hiểu tại sao chính khoảnh khắc này lại trở thành một điểm mốc trong lịch sử tiền tệ.

Những gì đứng sau khối đầu tiên: nền tảng kỹ thuật

Khối khởi nguồn, còn gọi là khối số 0, khác biệt hoàn toàn so với các khối khác trong chuỗi khối. Khác với các khối sau này, nó không tham chiếu đến khối trước — đó là điểm bắt đầu tuyệt đối của chuỗi. Định danh duy nhất của nó, hash, là một chuỗi gồm 64 ký tự: 000000000019d6689c085ae165831e934ff763ae46a2a6c172b3f1b60a8ce26f.

Hash này đặc biệt ở cấu trúc của nó — chứa nhiều số không dẫn đầu hơn mức cần thiết trong giai đoạn đầu của mạng lưới, cho thấy chi phí tính toán đáng kể để tạo ra nó.

Bên trong khối đầu tiên này, có một câu nói trở thành manh mối cho động lực của Satoshi: “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks”

Đây là trích dẫn từ tờ báo The Times cùng ngày, ngày khối được khai thác. Việc chọn câu này không phải ngẫu nhiên. Trong bối cảnh khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009, khi các chính phủ đang cứu các ngân hàng khỏi sụp đổ, Satoshi đã tích hợp bình luận của mình về sự cần thiết của một hệ thống tài chính độc lập khỏi các cơ quan trung ương.

Phần thưởng không thể tiêu dùng

Khối khởi nguồn đã trao phần thưởng 50 BTC tới địa chỉ 1A1zP1eP5QGefi2DMPTfTL5SLmv7DivfNa. Tuy nhiên, có một đặc điểm đặc biệt: số Bitcoin này bị khóa vĩnh viễn và không thể tiêu dùng. Điều này xảy ra vì khối này được mã hóa cứng trong lõi của giao thức Bitcoin.

Nhiều người xem việc không thể tiêu thụ phần thưởng này như một hành động tượng trưng. Đó không phải lỗi hay thiếu sót kỹ thuật — mà là một lựa chọn có chủ đích trong thiết kế, nhấn mạnh rằng Khối khởi nguồn không phải là một khoản đầu tư hay nguồn lợi nhuận, mà là nền tảng của một hệ thống hoàn toàn mới.

Quá trình tạo ra khối đầu tiên

Quá trình tạo ra Khối khởi nguồn dựa trên cơ chế Proof-of-Work (PoW). Satoshi Nakamoto, sử dụng phiên bản ban đầu của phần mềm Bitcoin, đã giải quyết bài toán mật mã bằng cách thử sai, rồi thêm kết quả vào chuỗi khối. PoW vẫn là nền tảng đảm bảo an toàn cho mạng lưới — các thợ đào giải các bài toán tính toán phức tạp để xác thực các giao dịch và thêm các khối mới.

Mỗi khối được tìm thấy, các thợ đào nhận phần thưởng. Phần thưởng cho khối đầu tiên là 50 BTC, nhưng hệ thống dự kiến sẽ giảm dần theo thời gian. Khoảng mỗi bốn năm, xảy ra sự kiện gọi là “halving” — phần thưởng sẽ bị cắt giảm một nửa.

Lịch sử các lần giảm này như sau:

• 50 BTC (2009-2012)
• 25 BTC (2012-2016)
• 12.5 BTC (2016-2020)
• 6.25 BTC (2020-2024)
• 3.125 BTC (từ tháng 4 năm 2024 trở đi)

Sự kiện halving cuối cùng diễn ra vào tháng 4 năm 2024, giảm phần thưởng xuống một nửa nữa và xác nhận mô hình giảm phát của Bitcoin.

Từ giao thức thử nghiệm đến tài sản chính

Lịch sử phát triển của Bitcoin kể từ Khối khởi nguồn là câu chuyện về sự công nhận dần dần và sự phổ biến rộng rãi. Các mốc quan trọng của hành trình này:

Các giao dịch đầu tiên và sự hình thành (2010-2013) Năm 2010, đã diễn ra giao dịch thực tế đầu tiên dựa trên Bitcoin: 10.000 BTC được đổi lấy hai chiếc pizza. Ngày này nay được cộng đồng tiền mã hóa tổ chức hàng năm như Ngày Pizza Bitcoin — nhắc nhở về mức giá của đồng tiền này khi mới ra đời.

Năm 2011, Bitcoin lần đầu tiên đạt tỷ lệ ngang bằng với đô la Mỹ. Đến năm 2013, giá đã tăng gần $250, thể hiện sự biến động mạnh nhưng cũng cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng đối với tài sản này.

Thời kỳ tăng trưởng bùng nổ và khủng hoảng (2017-2021) Năm 2017 mang lại đợt tăng giá lớn đầu tiên — giá Bitcoin gần chạm $20 000 vào tháng 12. Điều này được thúc đẩy bởi sự chú ý của truyền thông và đợt quan tâm lớn đầu tiên từ các nhà đầu tư bán lẻ.

Sau đó là những năm biến động, nhưng giai đoạn 2020-2021 trở thành thị trường tăng giá thực sự. Giá vượt qua $64 000 vào tháng 4 năm 2021. Đà tăng này được thúc đẩy bởi sự quan tâm của các tổ chức lớn, sự chấp thuận của các tập đoàn lớn và các chính sách tài chính kích thích trong đại dịch COVID-19.

Chính trong giai đoạn này, El Salvador đã có bước đột phá cách mạng vào ngày 7 tháng 9 năm 2021, trở thành quốc gia đầu tiên chính thức chấp nhận Bitcoin như một phương tiện thanh toán hợp pháp.

Giai đoạn hiện tại: chấp nhận của các tổ chức (2024 trở đi) Năm 2024 bắt đầu với việc SEC Mỹ chấp thuận quỹ ETF Bitcoin giao ngay vào tháng 1. Điều này mở ra cánh cửa cho các nhà đầu tư tổ chức rộng lớn hơn và bắt đầu một giai đoạn phát triển hoàn toàn mới. Các công ty như MicroStrategy và Metaplanet bắt đầu tích trữ Bitcoin như một phần trong dự trữ của họ.

Đến cuối năm, Bitcoin đạt mức cao kỷ lục mới, vượt qua $108 000. Đà tăng này phần nào liên quan đến kết quả bầu cử tổng thống Mỹ và kỳ vọng về môi trường pháp lý thuận lợi hơn cho tiền mã hóa.

Tiến trình của mạng lưới: từ mức tối thiểu đến quy mô

Tiến bộ công nghệ của Bitcoin thể hiện rõ qua cách cấu trúc và khả năng của chuỗi khối đã thay đổi:

Trong giai đoạn ban đầu, mỗi khối chỉ chứa một giao dịch — phần thưởng cho thợ đào là 50 BTC. Ngày nay, mỗi khối xử lý từ 1.000 đến 2.500 giao dịch, phản ánh sự mở rộng quy mô của mạng lưới.

Giao thức Bitcoin đã trải qua một số cập nhật quan trọng:

• Segregated Witness (SegWit) vào năm 2017 giải quyết vấn đề mở rộng giao dịch và tăng dung lượng dữ liệu có thể chứa trong một khối, thực chất là tăng gấp đôi khả năng xử lý
• Taproot vào năm 2021 nâng cao chức năng hợp đồng thông minh và tăng cường bảo mật khi thực hiện các giao dịch

Những cập nhật này cho thấy Bitcoin là một hệ thống sống động, có khả năng thích ứng với nhu cầu thay đổi của người dùng, vẫn trung thành với các nguyên tắc cốt lõi về phi tập trung.

Mở rộng hệ sinh thái tiền mã hóa

Thành công của Bitcoin đã truyền cảm hứng cho sự phát triển của cả một hệ sinh thái:

Ethereum và hợp đồng thông minh đã mở rộng ý tưởng của blockchain vượt ra ngoài tiền tệ kỹ thuật số, cho phép tạo ra các ứng dụng phi tập trung phức tạp (dApps).

Tài chính phi tập trung (DeFi) đã mượn các nguyên tắc chính của Bitcoin để tái tạo hạ tầng tài chính truyền thống — cho vay, giao dịch, quản lý tài sản — nhưng trên các nền tảng hoàn toàn độc lập, không trung gian.

Web3 đại diện cho một mô hình internet mới, nơi người dùng sở hữu dữ liệu và tài sản của chính mình nhờ tích hợp blockchain.

Tất cả các đổi mới này bắt nguồn từ tầm nhìn được đặt ra trong Khối khởi nguồn: hệ thống tài chính do người dùng kiểm soát, chứ không phải các cơ quan trung ương.

Cách xem Khối khởi nguồn ngày nay

Để tự mình khám phá khối đầu tiên của Bitcoin, hãy làm theo các bước đơn giản sau:

1. Mở một trình duyệt blockchain explorer đáng tin cậy như Blockchain.com hoặc Blockchair
2. Nhập vào thanh tìm kiếm “Block 0” hoặc “Genesis Block”, hoặc sao chép chính xác hash: 000000000019d6689c085ae165831e934ff763ae46a2a6c172b3f1b60a8ce26f
3. Khám phá toàn bộ thông tin về khối: thời gian tạo, hash, thông điệp tích hợp và dữ liệu của giao dịch đầu tiên

Việc truy cập trực tiếp này cho phép mọi người đảm bảo tính bất biến và minh bạch của blockchain.

Di sản của khối đầu tiên: từ tầm nhìn đến thực tế

Khối khởi nguồn vẫn là một chứng tích của một khoảnh khắc nhất định trong lịch sử. Vào ngày tạo ra nó, thế giới đang trải qua cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng, và các chính phủ đưa ra các quyết định gây tranh cãi để cứu hệ thống ngân hàng. Satoshi Nakamoto đã phản hồi bằng một tầm nhìn về một thực tại tài chính thay thế.

Ngày nay, khi Bitcoin có vốn hóa thị trường là $1.77 nghìn tỷ và được giao dịch ở mức $88.70K, rõ ràng rằng khối đầu tiên này đã khởi xướng một quá trình thay đổi cách nhân loại nhìn nhận về tiền tệ, giá trị và chủ quyền tài chính.

Khối khởi nguồn tượng trưng cho khả năng khi phi tập trung trở thành ý tưởng trung tâm. Nó nhắc nhở rằng hệ thống tài chính có thể được tái định hình, quyền lực có thể được phân phối lại, và con người có thể lấy lại quyền kiểm soát tài sản của chính mình.

Các câu hỏi thường gặp về Khối khởi nguồn của Bitcoin

Khối khởi nguồn được tạo ra khi nào?
Khối khởi nguồn được khai thác vào ngày 3 tháng 1 năm 2009 bởi Satoshi Nakamoto.

Hash của Khối khởi nguồn là gì?
Định danh duy nhất của Khối khởi nguồn là: 000000000019d6689c085ae165831e934ff763ae46a2a6c172b3f1b60a8ce26f

Có bao nhiêu Bitcoin trong Khối khởi nguồn và có thể tiêu dùng được không?
Khối khởi nguồn chứa phần thưởng 50 BTC. Tuy nhiên, số Bitcoin này bị khóa vĩnh viễn và không thể tiêu dùng, nhấn mạnh ý nghĩa tượng trưng của khối như là nền móng chứ không phải nguồn lợi nhuận.

Thông điệp nào được mã hóa trong Khối khởi nguồn?
Trong Khối khởi nguồn có thông điệp: “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks” — trích từ báo The Times, phản ánh bối cảnh tài chính của thời điểm đó và thể hiện sự cần thiết của một hệ thống tài chính độc lập khỏi nhà nước.