Suy ngẫm sâu sắc: Tôi đã lãng phí 8 năm cuộc đời trong ngành tiền mã hóa

null

Tác giả: @kenchangh

Biên dịch: Hồ Thao, ChainCatcher

Động lực ban đầu

Tôi đã rất quan tâm đến chính trị từ khi còn là thiếu niên. Trong số những cuốn sách đã làm tư tưởng tôi trở nên cấp tiến, tác phẩm của Ayn Rand (“Suối Nguồn”, “Atlas Vươn Vai”) có ảnh hưởng lớn nhất. Năm 2016, với một trái tim tự do chủ nghĩa, tôi đã quyên góp cho Gary Johnson. Ngoài việc là một tín đồ trung thành của Rand, tôi còn rất đam mê lập trình máy tính, vì vậy tiền mã hóa đến với tôi như một điều tất yếu. Tinh thần cypherpunk hấp dẫn tôi sâu sắc. Ý tưởng về Bitcoin như một ngân hàng tư nhân cho người giàu khiến tôi say mê. Việc có thể mang theo tài sản hàng tỷ đô la vượt qua biên giới luôn là một ý tưởng vô cùng ấn tượng đối với tôi.

Tuy nhiên, theo thời gian, tôi cảm thấy mình mất định hướng trong lĩnh vực tiền mã hóa. Sau khi dấn thân toàn thời gian, sức hấp dẫn ban đầu của tiền mã hóa như một lực lượng cách mạng dần phai nhạt. Tôi thất vọng về khách hàng mục tiêu cũng như nhóm người mà tôi thực sự nỗ lực vì họ. Tôi đã hoàn toàn hiểu sai sự khác biệt giữa người dùng thực sự của tiền mã hóa và đối tượng truyền thông mà nó hướng đến. Tiền mã hóa tuyên bố giúp hệ thống tài chính phi tập trung, điều đó tôi hoàn toàn tin, nhưng trên thực tế, nó chỉ là một hệ thống đầu cơ và cờ bạc siêu lớn, chỉ là phiên bản lặp lại của kinh tế hiện tại.

Thực tế đã cho tôi một cú tát đau điếng. Tôi không xây dựng một hệ thống tài chính mới, tôi đã xây một sòng bạc. Một sòng bạc không tự nhận mình là sòng bạc, nhưng đó là sòng bạc đa người chơi lớn nhất, hoạt động liên tục 24/7 mà thế hệ chúng tôi từng tưởng tượng ra. Một mặt, tôi tự hào vì ít nhất đã dành cả tuổi đôi mươi để xây dựng sòng bạc này. Mặt khác, tôi cảm thấy mình đã lãng phí toàn bộ tuổi trẻ vào đó. Tôi đã lãng phí cả cuộc đời cho nó, nhưng ít nhất tôi cũng kiếm được khá nhiều tiền từ đó.

Hãy nhìn vào hành động của họ, đừng nghe họ nói

Tiền mã hóa thật khó hiểu. Một mặt, một số người quảng bá tuyên bố họ muốn dùng hệ thống dựa trên blockchain để thay thế hoàn toàn hệ thống tài chính hiện tại. Tôi rất dễ hình dung ra một hệ thống như vậy—bạn chỉ cần giữ USDC hoặc Bitcoin trong tài khoản ngân hàng, và có thể gửi một tỷ đô la cho bất cứ ai trên thế giới trong vài giây. Ý tưởng này rất mạnh mẽ, tôi đến giờ vẫn tin vào nó.

Nhưng cơ chế khuyến khích đã hoàn toàn bóp méo hiện thực. Trong thực tế, mọi người chơi trên thị trường đều háo hức rót vốn vào phát triển thế hệ Layer 1 tiếp theo (Aptos, Sui, Sei, ICP, v.v.). Kết quả của cuộc chiến Layer 1 năm 2020 là cuối cùng chỉ có một người chiến thắng—Solana. Điều này dẫn đến xu hướng mạnh mẽ chọn vị trí thứ tư (Bitcoin, Ethereum, Solana và các dự án khác). Cơ chế khuyến khích này chống lưng cho giá trị thị trường hàng trăm tỷ đô la nhưng liệu nó có thực sự thúc đẩy tăng trưởng ròng hướng đến một hệ thống tài chính lý tưởng mới không? Dù các nhà đầu tư mạo hiểm có viết bài dài 5.000 chữ để lập luận cho quan điểm này, câu trả lời vẫn là không, nó không tạo ra hệ thống mới. Trên thực tế, nó gần như đốt sạch tiền của mọi người (dù là nhà đầu tư nhỏ lẻ hay quỹ đầu tư mạo hiểm), nên trong hệ thống mới, ai cũng ít tiền hơn.

Tôi không chỉ nhắm vào nền tảng L1. Trong lĩnh vực tiền mã hóa, tôi có thể đưa ra rất nhiều ví dụ tương tự—sàn giao dịch phi tập trung giao ngay (DEX), sàn giao dịch phi tập trung thời gian thực (DEX), thị trường dự đoán, nền tảng meme coin, v.v. Sự cuồng loạn và cạnh tranh trong các phân khúc này không đóng góp tích cực cho mục tiêu xây dựng một hệ thống tài chính tốt hơn. Trái ngược với quan điểm của các nhà đầu tư mạo hiểm, chúng ta không cần phải mang sòng bạc lên sao Hỏa.

Kinh tế hóa cờ bạc

Nếu tôi nói rằng tôi tham gia lĩnh vực tiền mã hóa không có động cơ kinh tế nào thì chắc chắn là nói dối. Là độc giả, bạn có thể nghĩ rằng tôi đã kiếm đủ tiền nên quyết định rút khỏi ngành tiền mã hóa, nghe có vẻ đạo đức giả. Đúng, có lẽ tôi thật sự đạo đức giả. Nhưng có lẽ tôi cũng chỉ cảm thấy ghê tởm với vũng lầy thúc đẩy tài chính hóa và cờ bạc hóa nền kinh tế.

Tranh giành lợi nhuận một cách ăn thua như trò chơi tổng bằng 0 không phải là con đường tích lũy của cải lâu dài. Nhìn bề ngoài thì có vẻ như vậy, nhưng thực tế thì không. Sau tám năm lăn lộn trong lĩnh vực tiền mã hóa, tôi hoàn toàn đánh mất khả năng phân biệt mô hình kinh doanh bền vững. Trong tiền mã hóa, bạn không cần một doanh nghiệp hay sản phẩm thành công để kiếm tiền. Ngành này tràn ngập vô số token vốn hóa thị trường cực lớn nhưng gần như không ai quan tâm.

Thế giới thực không vận hành như vậy. Nếu bạn thực sự muốn tạo giá trị cho khách hàng, chứ không chỉ đơn thuần là cờ bạc và giải trí (tiện thể nhắc luôn, sòng bạc làm đúng như thế), thì mô hình kinh doanh tổng bằng 0 này hoàn toàn không hiệu quả.

Kết luận

Tôi từng nghĩ chủ nghĩa hư vô tài chính là một khái niệm dễ thương và vô hại. Hơn nữa, tôi cho rằng việc liên tục tung ra các trò chơi tổng bằng 0 cho thế hệ tiếp theo cũng chẳng sao. Tôi không nghi ngờ gì rằng Bitcoin một ngày nào đó sẽ đạt 1 triệu đô la. Nhưng điều này không liên quan gì đến những trò chơi tài chính mà ngành này đang bày ra.

Tâm lý ngành như vậy cực kỳ nguy hại, tôi tin nó sẽ dẫn đến sự sụp đổ lâu dài về khả năng dịch chuyển xã hội của thế hệ trẻ. Bạn đã tận mắt chứng kiến tất cả, tôi cho rằng điều thực sự quan trọng là bản thân chúng ta phải đủ dũng cảm để chống lại cám dỗ của những trò chơi vô giá trị đó.

CMS Holdings từng nói một câu rất chí lý: “Bạn muốn kiếm tiền, hay muốn chứng minh mình đúng?” Lần này, tôi chọn chứng minh mình đúng.

Chú thích của biên tập viên: Bài viết của blogger này đã gây ra nhiều tranh luận trong ngành trên X, dưới đây là một số phản hồi nổi bật:

Đồng sáng lập DoubleZero Austin Federa:

Tôi tôn trọng việc bạn nhận ra chuẩn mực đạo đức của mình không phù hợp với hành động hiện tại. Điều này cần sự dũng cảm và tự phản tỉnh, không hề dễ dàng. Nhưng ở góc nhìn rộng hơn, tôi cho rằng trạng thái tự nhiên của tiền mã hóa gần như là trạng thái cuối cùng của toàn bộ nền kinh tế, tôi không biết điều này có đáng lo ngại hay không. Sức hấp dẫn của tiền mã hóa nằm ở việc nó lột trần chúng ta đến những tầng bản chất, nguyên sơ nhất, buộc chúng ta xây dựng lại từ những nguyên tắc căn bản. Tôi thường nhớ đến phần mở đầu của bộ phim “Silicon Valley”, bởi nó phản ánh chân thực sự tự lừa dối tồn tại trong trật tự kinh tế truyền thống. Lý do tôi thích tiền mã hóa là vì nó đối diện trực tiếp với mọi sự giả tạo, phơi bày sự thật.

Quản lý đối tác Dragonfly Haseeb Qureshi:

Lĩnh vực tiền mã hóa luôn tồn tại sòng bạc. Ứng dụng nổi tiếng đầu tiên trên Bitcoin là Satoshi Dice (năm 2012). Hợp đồng thông minh nổi tiếng đầu tiên trên Ethereum là King of the Ether Throne (năm 2015), về bản chất là một mô hình Ponzi. Một khi có tiền tệ có thể lập trình, điều đầu tiên mọi người nghĩ đến là cờ bạc và các trò chơi ngớ ngẩn. Đây là bản tính con người. … Sòng bạc thì hào nhoáng, nổi bật trên mạng xã hội (nơi mọi người có thể nhanh chóng kiếm tiền và mất tiền, rất dễ tự tin rằng đây là thời điểm may mắn của bạn), nhưng nếu bạn chỉ chú ý đến sự hào nhoáng của sòng bạc, bạn sẽ bỏ lỡ câu chuyện quan trọng hơn. Lý do ban đầu tôi tham gia ngành này—mười năm trước nhìn như khoa học viễn tưởng—là vì tiền mã hóa là phương tiện tài chính tốt hơn, nó sẽ vĩnh viễn thay đổi bản chất của tiền tệ, cán cân quyền lực giữa cá nhân và chính phủ cũng sẽ thay đổi vĩnh viễn—ngày nay, câu chuyện này đang dần trở thành hiện thực. Bitcoin đang thách thức quyền lực quốc gia. Các quốc gia hiện cũng bắt đầu mua Bitcoin vào bảng cân đối kế toán của mình. Stablecoin đang tác động đến chính sách tiền tệ. Ngân hàng trung ương các nước đang gấp rút ứng phó. Những hợp đồng thông minh không cần cấp phép như Uniswap và AAVE nay đã có quy mô và giá trị vượt qua cả các công ty fintech kỳ lân. Thế giới đang thay đổi nhanh chóng xung quanh tiền mã hóa. Có thể sẽ lâu hơn bạn tưởng, nhưng việc phổ cập công nghệ mang tính cách mạng gần như luôn chậm hơn dự đoán của bạn. … Như ai cũng biết, internet mất hơn 20 năm để phổ biến. Bạn nghĩ chúng ta có thể thay thế ngành tài chính—ngành bị quản lý chặt chẽ và được chính phủ quan tâm nhất thế giới—chỉ trong 5 năm sao? Nếu bạn cảm thấy thất vọng vì tham gia một dự án kiểu “meme coin L2” nào đó mà không làm giàu được, hãy hít thở thật sâu. Ngành này không nợ bạn điều gì cả. Tuy nhiên, tin hay không, tất cả sự thỏa hiệp về thời gian này thực ra lại có ích. Rừng chỉ khỏe mạnh khi thường xuyên được dọn sạch cành lá khô. Nếu không có những đám cháy định kỳ để dọn dẹp, sự mục nát sẽ lan rộng và cuối cùng cả khu rừng sẽ chết. Đó là thực tế khắc nghiệt, nhưng muốn phát triển bền vững thì chỉ có cách loại bỏ những thứ không còn tác dụng. Mọi cảm xúc tiêu cực trên dòng thời gian đều cần loại bỏ bằng một cách nào đó. Hãy để những người này rời đi, không khí sẽ trong lành hơn. Họ hoặc sẽ thay đổi suy nghĩ, hướng về tương lai, hoặc nên rời đi để những người còn lại tiếp tục công việc. Vì công việc vẫn chưa xong.

Đối tác Pantera Capital Mason Nystrom:

Tôi thấy ngày càng nhiều người bi quan về tiền mã hóa và giá trị xã hội của nó (hoặc sự thiếu giá trị). Tôi cho rằng quan điểm này là sai lầm. Tất nhiên, đầu cơ và lạm dụng tiền mã hóa là có thật. Thị trường tiền mã hóa tồn tại thực và quy mô lớn, nhiều người thua lỗ trên bàn cược. Nhưng nó cũng tiềm ẩn nhiều giá trị xã hội tích cực bị bỏ qua. Bitcoin đã trở thành một tài sản toàn cầu, phi chủ quyền, ai có internet cũng sở hữu được. Nó trao cho người dân toàn cầu quyền phủ quyết/cơ chế lựa chọn rút lui, chuyển quyền kiểm soát kinh tế khỏi nhà nước về tay cá nhân. Stablecoin mang lại bảo đảm tài chính tốt hơn cho người dân khắp nơi, cải thiện cuộc sống nhờ tiền về nhanh hơn, lãi cao hơn và phí giao dịch thấp hơn. Ngân hàng thực ra không cung cấp lãi suất tài sản. Stablecoin đang thay đổi điều này. … Tiền mã hóa mang lại một hệ thống tài chính mới, đồng thời cũng kích thích đầu cơ và tha hóa. Tiền mã hóa đang xây dựng một hệ thống tài chính mới, nơi mọi người có thể xây dựng bất cứ thứ gì mình muốn. Có người sẽ xây sòng bạc, có người sẽ phát triển cơ chế thanh toán mới. Có người sẽ lập nền tảng tội phạm, có người sẽ xây cách tiếp cận tín dụng cho nhiều người hơn. Hệ thống tài chính mới sẽ không hoàn hảo, nhưng nó sẽ tốt hơn hiện tại rất nhiều. Nếu bạn chỉ xem tiền mã hóa là sòng bạc, có lẽ nên lùi lại và nhìn nhận từ góc độ rộng hơn về những lợi ích mà nó đã và sẽ mang lại cho xã hội.

Nhà giao dịch tiền mã hóa Crypto_Painter:

Ừ, thực tế là vậy, có thể thấy “đạo tâm vỡ nát” của tác giả, thẳng thắn nhận xét thị trường tiền mã hóa đã trở thành nơi tụ tập của những con bạc và sòng bạc…

Nhưng thú vị là, tôi đã nghe những lời tương tự vào năm 2018, và cũng nghe lại vào năm 2022. Nếu hiểu rõ logic vận hành của thị trường tiền mã hóa, bạn sẽ thấy, khi thanh khoản bên ngoài đổ vào mạnh, chắc chắn sẽ kích hoạt sự phồn thịnh của con bạc và sòng bạc…

Và thị trường mang tính cờ bạc lại sẽ tự động tiêu hao thanh khoản dư thừa…

Như vậy, toàn thị trường tiền mã hóa hình thành chu kỳ “đầu tư giá trị” - “đầu tư niềm tin” - “đầu cơ cảm xúc” - “thất vọng triệt để”…

Nhìn lại đầu năm 2023, khi đó tiếng nói về BTC và đầu tư giá trị vang lớn bao nhiêu, thì cảnh ảm đạm hiện nay lạnh lẽo bấy nhiêu.

Nhưng thị trường tiền mã hóa luôn đi qua vòng lặp “tin tưởng” - “nghi ngờ” - “phủ định” như thế, chúng ta không cần phải tin rằng một blockchain nào đó cuối cùng sẽ thành công, chỉ cần tin rằng câu chuyện về mạng lưới phi tập trung sẽ tồn tại mãi là đủ.

Tương lai, sẽ lại có dòng tiền mới đổ vào, rồi lại bùng nổ và rồi lại tan hoang, nhưng chỉ cần phạm vi lan truyền của câu chuyện này tiếp tục mở rộng, hướng đi dài hạn của thị trường sẽ vẫn là đi lên.

Năm 2025~2026 sẽ là giai đoạn nghi ngờ, tương lai có thể sẽ còn giai đoạn thất vọng, nhưng bản chất con người không đổi, dù đầu tư hay đầu cơ đều có giá trị sống còn vĩnh viễn của nó.

Sòng bạc và con bạc chỉ là những khe nhỏ xì hơi bong bóng, thị trường có cơ chế điều tiết riêng, nên ngược lại, chúng ta cũng phải cảm ơn những sòng bạc và dự án rác.

Sự xuất hiện của chúng đại diện cho phần thị trường cần tự điều chỉnh, không có bong bóng thì cũng sẽ không có hiện tượng thu lợi từ bong bóng.

Học cách chấp nhận hiện tượng thị trường gây khó chịu này, mới có thể đón nhận quy mô bong bóng lần sau phình to hơn.

Đồng sáng lập Quai Network alan:

Bạn nói hoàn toàn đúng. Tiền mã hóa đã dần trở thành một công cụ, nó không còn hướng tới thúc đẩy chủ quyền tài chính hay mở rộng chiếc bánh thị trường, mà là một công cụ rút lợi ích. Ranh giới giữa xây dựng hệ thống tài chính phục vụ nhân loại và biến nó thành công cụ cờ bạc là rất mong manh. Mỗi dự án và nhà sáng lập đều phải lựa chọn: họ thực sự muốn làm cho thế giới tốt đẹp hơn, hay chỉ muốn tham gia trò chơi này?.. Mặc dù rất dễ trở nên tê liệt, tôi khuyên bạn hãy tìm hiểu sâu hơn, tìm kiếm những dự án thực sự giữ vững tinh thần cypherpunk. Đó mới là nơi thực sự thú vị. Đó mới là nơi thực sự tạo ra trò chơi tổng dương. Thú vị là, tôi nghĩ hướng phát triển tiếp theo của tiền mã hóa thực ra lại giống Bitcoin hơn. Câu chuyện xoay quanh quyền riêng tư (như Zcash, Monero), các đồng coin lâu đời (như Dash, Decred, v.v.) và các dự án bằng chứng công việc (PoW) sẽ trở lại.