Son olarak ABD Başkanı, Federal Rezerv (FED) üzerinde böyle bir baskı kurmuştu, bu da 1971'de Nixon döneminde oldu; iki yıl sonra ABD stagflasyon dönemine girdi.
Trump, birer birer tweet'ler ile Fed'in bağımsızlığını tehdit ediyor ve son kez bir Amerikan başkanının Fed'e böyle baskı yaptığı tarih, 1971 yılına, Amerika'nın büyük stagflasyon döneminin eşiğine kadar uzanıyor.
1971'de, ABD ekonomisi "stagflasyon" sıkıntısıyla karşı karşıyaydı, işsizlik oranı %6,1'e, enflasyon oranı ise %5,8'i aştı ve uluslararası ödemeler dengesi açığı sürekli genişliyordu. Yeniden seçilmek için, Başkan Nixon o dönemdeki Fed Başkanı Burns'a eşi benzeri görülmemiş baskılar uyguladı.
Beyaz Saray kayıtları, 1971 yılında Nixon ile Burns arasındaki etkileşim sayısının önemli ölçüde arttığını göstermektedir; özellikle 1971 yılının üçüncü ve dördüncü çeyreğinde, her çeyrekte iki kişinin resmi buluşma sayısı 17’ye ulaşmış, bu da olağan iletişim sıklığını çok aşmıştır.
Bu tür bir müdahale, politika uygulama düzeyinde şu şekilde kendini gösterdi: O yıl, ABD federal fon oranı yılın başındaki %5'ten yıl sonundaki %3.5'e ani bir şekilde düştü; M1 para arzı büyüme hızı II. Dünya Savaşı sonrası zirve olan %8.4'e ulaştı. Bretton Woods sistemi çökerken, küresel para sisteminin büyük bir değişim yaşadığı bu yıl, Burns'ün politikadaki uzlaşması sonrasında "büyük enflasyon" için zemin hazırladı; ta ki 1979'dan sonra Paul Volcker'ın büyük faiz artışlarıyla bu sorun çözüldü.
Burns bu nedenle tarihsel bir lanetle yüklendi. Bugünün Powell'ı, kesinlikle Burns'ün kaderini yeniden yaşamak istemiyor.
Burns'ın Uzlaşması: Siyasi Çıkarlar Fiyat İstikrarını Geride Bırakıyor
1970 yılında, Nixon kişisel olarak Arthur Burns'ü Federal Rezerv Başkanı olarak aday göstermiştir. Burns, Columbia Üniversitesi'nden bir ekonomisttir ve Nixon'ın seçim kampanyası sırasında ekonomik danışmanıydı; ikisi arasında yakın bir dostluk vardı. Nixon, Burns'ten büyük beklentiler içindeydi - para politikası denetleyicisi olarak değil, siyasi stratejinin "uyum sağlayıcısı" olarak.
O zamanlar Nixon, ABD ekonomisinin 1969 durgunluğundan tam olarak toparlanmadığı ve işsizliğin yüksek olduğu bir zamanda, 1972 seçimlerinde yeniden seçilmek için yoğun bir baskı altındaydı. Umutsuzca bir ekonomik büyüme dalgasına ihtiyacı var, "suyun serbest bırakılması" ile yaratılan sahte bir patlama olsa bile.
Böylece, sürekli olarak Burns'e baskı yaparak, Fed'in faiz oranlarını düşürmesini ve para arzını artırmasını umuyordu, böylece büyümeyi teşvik edebilsin. Beyaz Saray içindeki kayıtlar, Nixon ile Burns arasındaki birçok diyalogu kaydetti.
10 Ekim 1971'de, Oval Ofis'te, Nixon Burns'a şöyle dedi:
"Hızla şehir dışına çıkmak istemiyorum (I don't want to go out of town fast)…… Eğer kaybedersek, bu Washington'un muhafazakarlar tarafından yönetilen son kez olacak."
Kendisi yeniden seçilmezse, Burns'ün Demokratların hâkim olduğu bir gelecekle karşılaşacağını ve siyasi atmosferin tamamen değişeceğini ima etti. Burns'ün "bankacılık sisteminin zaten çok gevşek olduğu" gerekçesiyle daha fazla gevşeme politikalarını geciktirmeye çalışmasına karşı, Nixon doğrudan itiraz etti:
"Sözde likidite sorunu mu? O sadece saçmalık."
Kısa bir süre sonra, Burns bir telefonda Nixon'a şöyle rapor verdi: "İndirim oranını %4.5'e düşürdük."
Nixon şöyle yanıtladı:
"İyi, iyi, çok iyi (Good, good, good)... Onları ileriye götür, hep böyle yaptın (You can lead'em. You always have. Just kick'em in the rump a little)."
Nixon sadece politik baskı yapmakla kalmadı, aynı zamanda kadro düzenlemeleri konusunda da net bir şekilde ifade verdi. 24 Aralık 1971'de Beyaz Saray Ofis Direktörü George Shultz'a dedi ki:
"Arthur üzerinde etkimiz yeterince oldu mu sence? Yani, ona ne kadar daha baskı yapabilirim?"
「Eğer olmazsa, onu içeri çağıracağım (Eğer onunla tekrar konuşmam gerekirse, yaparım. Bir sonraki sefer onu içeri getireceğim).」
Nixon ayrıca Burns'ün Fed Yönetim Kurulu'nun üyelerini belirleme yetkisi olmadığını vurguladı:
"O bunun, Baş Yargıç Roberts ile aynı olduğunu anlamalı... Onun kendine adam seçmesine izin vermeyeceğim."
Bu diyaloglar Beyaz Saray kayıtlarından gelmektedir ve ABD Başkanı'nın merkez bankası başkanına sistematik baskı yaptığını net bir şekilde göstermektedir. Burns gerçekten de "uygun hareket etti" ve eylemlerini savunmak için bir teori geliştirdi.
Ona göre, sıkı para politikası ve ardından gelen işsizlik oranlarındaki artış, o dönemdeki enflasyonu baskılamakta etkisizdir, çünkü enflasyonun kökleri, Federal Rezerv'in kontrol edemediği faktörlerdedir; bunlar arasında sendikalar, gıda ve enerji kıtlığı ile OPEC'in petrol fiyatları üzerindeki kontrolü bulunmaktadır.
1971'den 1972'ye kadar, Federal Reserve faiz oranlarını düşürdü, para arzını genişletti, kısa süreli bir ekonomik büyümeyi teşvik etti ve Nixon'un yeniden seçilme hedefine ulaşmasına yardımcı oldu. Ancak bu "insan yapımı" ekonomik büyümenin bedeli hızla ortaya çıktı.
Fed'in "Nixon Şoku"'nu atlamak
Federal Reserve bir para politikası uygulayıcısı olmasına rağmen, 1971 yılı Ağustos ayında Nixon'un "doların altın ile değiştirilmesinin askıya alındığı" kararını alırken Burns'ün karşıt görüşlerini dikkate almadı. 13-15 Ağustos 1971'de Nixon, Camp David'de Burns, Hazine Bakanı Connally ve o sırada Uluslararası Para İşleri Bakan Yardımcısı olan Volcker'ın da bulunduğu 15 ana danışmanını kapalı bir toplantıda bir araya getirdi.
Toplantıda, Burns başlangıçta dolar ile altın arasındaki değişim penceresinin kapatılmasına karşı çıkmasına rağmen, Nixon'un güçlü siyasi iradesi altında, toplantı doğrudan Fed'in karar alma sürecini atlayarak tek taraflı olarak şu kararı aldı:
Dolar ile altın değişim penceresini kapatın, yabancı hükümetlerin dolarla altın değiştirme haklarını askıya alın; enflasyonu kontrol altına almak için 90 günlük maaş ve fiyat dondurması uygulayın; tüm vergili ithal ürünlere %10 ek vergi uygulayın, Amerikan ürünlerini döviz kuru dalgalanmalarından koruyun.
Bu "Nixon Şoku" olarak adlandırılan dizi önlem, 1944'te kurulan Bretton Woods sisteminin temellerini sarstı, altın fırladı ve küresel döviz kuru sistemi çöktü.
Başlangıçta, maaş ve fiyat kontrolleri kısa vadede enflasyonu baskı altında tuttu ve 1972'de ABD enflasyonu %3.3'te tutuldu. Ancak 1973'te Nixon fiyat kontrollerini kaldırdı ve bu sırada doların büyük ölçüde dolaşımda olması ve arz-talep dengesizliğinin sonuçları hızla ortaya çıktı. Üstelik aynı yıl patlak veren birinci petrol kriziyle birlikte fiyatlar hızla yükselmeye başladı.
Amerikan ekonomisi hemen nadir bir "çift öldürme" durumuna düştü, 1973'te enflasyon oranı %8,8'e, 1974'te ise %12,3'e yükseldi, işsizlik oranı da sürekli arttı ve tipik bir stagflasyon modeli oluşturdu.
Bu noktada, Burns para politikasını yeniden sıkılaştırmaya çalıştı, ancak güvenilirliğini çoktan kaybetmişti. Siyasi uzlaşma ve para dışı önlemlere olan bağımlılığı, "Büyük Enflasyon" için zemin hazırladı; ta ki 1979'dan sonra Paul Volcker göreve gelene kadar ve aşırı faiz artırma politikasıyla enflasyonu tamamen "baskılayana" kadar, Federal Reserve yeniden bağımsız prestij kazandı.
Powell kesinlikle bir sonraki Burns olmak istemiyor.
Burns, görev süresinde yıllık ortalama %7 enflasyon bıraktı ve Fed'in itibarını zayıflattı. Fed içindeki belgeler ve Nixon'ın kaydı, Burns'ün kısa vadeli siyasi ihtiyaçları uzun vadeli fiyat istikrarının üzerine koyduğunu gösteriyor; onun görev süresi, merkez bankası bağımsızlığının olumsuz bir örneği haline geldi.
Bir finans yorumcusu alaycı bir şekilde şöyle dedi:
"Burns ne dolandırıcılık yaptı ne de cinayet işledi, hatta pedofili bile değil... İşlediği tek suç, enflasyon tam kontrol altına alınmadan faizleri indirmesiydi."
Buna karşılık, Burns'ün halefı Paul Volcker, %19'luk bir faiz oranıyla enflasyonu "boğarken", şiddetli bir durgunluk yaratmış, ancak Wall Street, ekonomik tarih ve hatta kamu gözünde enflasyonu sona erdiren bir kahraman haline gelmiştir. Tarih, Amerikalıların ekonomik durgunluğa neden olan bir Federal Rezerv Başkanı'nı affedebileceğini, ancak enflasyonu ateşleyen bir başkanı affetmeyeceğini göstermektedir.
Powell bunun farkında ve kesinlikle bir sonraki Burns olmak istemiyor.
The content is for reference only, not a solicitation or offer. No investment, tax, or legal advice provided. See Disclaimer for more risks disclosure.
Son olarak ABD Başkanı, Federal Rezerv (FED) üzerinde böyle bir baskı kurmuştu, bu da 1971'de Nixon döneminde oldu; iki yıl sonra ABD stagflasyon dönemine girdi.
Orijinal yazar: Ye Zhen, Wall Street Görünümü
Trump, birer birer tweet'ler ile Fed'in bağımsızlığını tehdit ediyor ve son kez bir Amerikan başkanının Fed'e böyle baskı yaptığı tarih, 1971 yılına, Amerika'nın büyük stagflasyon döneminin eşiğine kadar uzanıyor.
1971'de, ABD ekonomisi "stagflasyon" sıkıntısıyla karşı karşıyaydı, işsizlik oranı %6,1'e, enflasyon oranı ise %5,8'i aştı ve uluslararası ödemeler dengesi açığı sürekli genişliyordu. Yeniden seçilmek için, Başkan Nixon o dönemdeki Fed Başkanı Burns'a eşi benzeri görülmemiş baskılar uyguladı.
Beyaz Saray kayıtları, 1971 yılında Nixon ile Burns arasındaki etkileşim sayısının önemli ölçüde arttığını göstermektedir; özellikle 1971 yılının üçüncü ve dördüncü çeyreğinde, her çeyrekte iki kişinin resmi buluşma sayısı 17’ye ulaşmış, bu da olağan iletişim sıklığını çok aşmıştır.
Bu tür bir müdahale, politika uygulama düzeyinde şu şekilde kendini gösterdi: O yıl, ABD federal fon oranı yılın başındaki %5'ten yıl sonundaki %3.5'e ani bir şekilde düştü; M1 para arzı büyüme hızı II. Dünya Savaşı sonrası zirve olan %8.4'e ulaştı. Bretton Woods sistemi çökerken, küresel para sisteminin büyük bir değişim yaşadığı bu yıl, Burns'ün politikadaki uzlaşması sonrasında "büyük enflasyon" için zemin hazırladı; ta ki 1979'dan sonra Paul Volcker'ın büyük faiz artışlarıyla bu sorun çözüldü.
Burns bu nedenle tarihsel bir lanetle yüklendi. Bugünün Powell'ı, kesinlikle Burns'ün kaderini yeniden yaşamak istemiyor.
Burns'ın Uzlaşması: Siyasi Çıkarlar Fiyat İstikrarını Geride Bırakıyor
1970 yılında, Nixon kişisel olarak Arthur Burns'ü Federal Rezerv Başkanı olarak aday göstermiştir. Burns, Columbia Üniversitesi'nden bir ekonomisttir ve Nixon'ın seçim kampanyası sırasında ekonomik danışmanıydı; ikisi arasında yakın bir dostluk vardı. Nixon, Burns'ten büyük beklentiler içindeydi - para politikası denetleyicisi olarak değil, siyasi stratejinin "uyum sağlayıcısı" olarak.
O zamanlar Nixon, ABD ekonomisinin 1969 durgunluğundan tam olarak toparlanmadığı ve işsizliğin yüksek olduğu bir zamanda, 1972 seçimlerinde yeniden seçilmek için yoğun bir baskı altındaydı. Umutsuzca bir ekonomik büyüme dalgasına ihtiyacı var, "suyun serbest bırakılması" ile yaratılan sahte bir patlama olsa bile.
Böylece, sürekli olarak Burns'e baskı yaparak, Fed'in faiz oranlarını düşürmesini ve para arzını artırmasını umuyordu, böylece büyümeyi teşvik edebilsin. Beyaz Saray içindeki kayıtlar, Nixon ile Burns arasındaki birçok diyalogu kaydetti.
10 Ekim 1971'de, Oval Ofis'te, Nixon Burns'a şöyle dedi:
"Hızla şehir dışına çıkmak istemiyorum (I don't want to go out of town fast)…… Eğer kaybedersek, bu Washington'un muhafazakarlar tarafından yönetilen son kez olacak."
Kendisi yeniden seçilmezse, Burns'ün Demokratların hâkim olduğu bir gelecekle karşılaşacağını ve siyasi atmosferin tamamen değişeceğini ima etti. Burns'ün "bankacılık sisteminin zaten çok gevşek olduğu" gerekçesiyle daha fazla gevşeme politikalarını geciktirmeye çalışmasına karşı, Nixon doğrudan itiraz etti:
"Sözde likidite sorunu mu? O sadece saçmalık."
Kısa bir süre sonra, Burns bir telefonda Nixon'a şöyle rapor verdi: "İndirim oranını %4.5'e düşürdük."
Nixon şöyle yanıtladı:
"İyi, iyi, çok iyi (Good, good, good)... Onları ileriye götür, hep böyle yaptın (You can lead'em. You always have. Just kick'em in the rump a little)."
Nixon sadece politik baskı yapmakla kalmadı, aynı zamanda kadro düzenlemeleri konusunda da net bir şekilde ifade verdi. 24 Aralık 1971'de Beyaz Saray Ofis Direktörü George Shultz'a dedi ki:
"Arthur üzerinde etkimiz yeterince oldu mu sence? Yani, ona ne kadar daha baskı yapabilirim?"
「Eğer olmazsa, onu içeri çağıracağım (Eğer onunla tekrar konuşmam gerekirse, yaparım. Bir sonraki sefer onu içeri getireceğim).」
Nixon ayrıca Burns'ün Fed Yönetim Kurulu'nun üyelerini belirleme yetkisi olmadığını vurguladı:
"O bunun, Baş Yargıç Roberts ile aynı olduğunu anlamalı... Onun kendine adam seçmesine izin vermeyeceğim."
Bu diyaloglar Beyaz Saray kayıtlarından gelmektedir ve ABD Başkanı'nın merkez bankası başkanına sistematik baskı yaptığını net bir şekilde göstermektedir. Burns gerçekten de "uygun hareket etti" ve eylemlerini savunmak için bir teori geliştirdi.
Ona göre, sıkı para politikası ve ardından gelen işsizlik oranlarındaki artış, o dönemdeki enflasyonu baskılamakta etkisizdir, çünkü enflasyonun kökleri, Federal Rezerv'in kontrol edemediği faktörlerdedir; bunlar arasında sendikalar, gıda ve enerji kıtlığı ile OPEC'in petrol fiyatları üzerindeki kontrolü bulunmaktadır.
1971'den 1972'ye kadar, Federal Reserve faiz oranlarını düşürdü, para arzını genişletti, kısa süreli bir ekonomik büyümeyi teşvik etti ve Nixon'un yeniden seçilme hedefine ulaşmasına yardımcı oldu. Ancak bu "insan yapımı" ekonomik büyümenin bedeli hızla ortaya çıktı.
Fed'in "Nixon Şoku"'nu atlamak
Federal Reserve bir para politikası uygulayıcısı olmasına rağmen, 1971 yılı Ağustos ayında Nixon'un "doların altın ile değiştirilmesinin askıya alındığı" kararını alırken Burns'ün karşıt görüşlerini dikkate almadı. 13-15 Ağustos 1971'de Nixon, Camp David'de Burns, Hazine Bakanı Connally ve o sırada Uluslararası Para İşleri Bakan Yardımcısı olan Volcker'ın da bulunduğu 15 ana danışmanını kapalı bir toplantıda bir araya getirdi.
Toplantıda, Burns başlangıçta dolar ile altın arasındaki değişim penceresinin kapatılmasına karşı çıkmasına rağmen, Nixon'un güçlü siyasi iradesi altında, toplantı doğrudan Fed'in karar alma sürecini atlayarak tek taraflı olarak şu kararı aldı:
Dolar ile altın değişim penceresini kapatın, yabancı hükümetlerin dolarla altın değiştirme haklarını askıya alın; enflasyonu kontrol altına almak için 90 günlük maaş ve fiyat dondurması uygulayın; tüm vergili ithal ürünlere %10 ek vergi uygulayın, Amerikan ürünlerini döviz kuru dalgalanmalarından koruyun.
Bu "Nixon Şoku" olarak adlandırılan dizi önlem, 1944'te kurulan Bretton Woods sisteminin temellerini sarstı, altın fırladı ve küresel döviz kuru sistemi çöktü.
Başlangıçta, maaş ve fiyat kontrolleri kısa vadede enflasyonu baskı altında tuttu ve 1972'de ABD enflasyonu %3.3'te tutuldu. Ancak 1973'te Nixon fiyat kontrollerini kaldırdı ve bu sırada doların büyük ölçüde dolaşımda olması ve arz-talep dengesizliğinin sonuçları hızla ortaya çıktı. Üstelik aynı yıl patlak veren birinci petrol kriziyle birlikte fiyatlar hızla yükselmeye başladı.
Amerikan ekonomisi hemen nadir bir "çift öldürme" durumuna düştü, 1973'te enflasyon oranı %8,8'e, 1974'te ise %12,3'e yükseldi, işsizlik oranı da sürekli arttı ve tipik bir stagflasyon modeli oluşturdu.
Bu noktada, Burns para politikasını yeniden sıkılaştırmaya çalıştı, ancak güvenilirliğini çoktan kaybetmişti. Siyasi uzlaşma ve para dışı önlemlere olan bağımlılığı, "Büyük Enflasyon" için zemin hazırladı; ta ki 1979'dan sonra Paul Volcker göreve gelene kadar ve aşırı faiz artırma politikasıyla enflasyonu tamamen "baskılayana" kadar, Federal Reserve yeniden bağımsız prestij kazandı.
Powell kesinlikle bir sonraki Burns olmak istemiyor.
Burns, görev süresinde yıllık ortalama %7 enflasyon bıraktı ve Fed'in itibarını zayıflattı. Fed içindeki belgeler ve Nixon'ın kaydı, Burns'ün kısa vadeli siyasi ihtiyaçları uzun vadeli fiyat istikrarının üzerine koyduğunu gösteriyor; onun görev süresi, merkez bankası bağımsızlığının olumsuz bir örneği haline geldi.
Bir finans yorumcusu alaycı bir şekilde şöyle dedi:
"Burns ne dolandırıcılık yaptı ne de cinayet işledi, hatta pedofili bile değil... İşlediği tek suç, enflasyon tam kontrol altına alınmadan faizleri indirmesiydi."
Buna karşılık, Burns'ün halefı Paul Volcker, %19'luk bir faiz oranıyla enflasyonu "boğarken", şiddetli bir durgunluk yaratmış, ancak Wall Street, ekonomik tarih ve hatta kamu gözünde enflasyonu sona erdiren bir kahraman haline gelmiştir. Tarih, Amerikalıların ekonomik durgunluğa neden olan bir Federal Rezerv Başkanı'nı affedebileceğini, ancak enflasyonu ateşleyen bir başkanı affetmeyeceğini göstermektedir.
Powell bunun farkında ve kesinlikle bir sonraki Burns olmak istemiyor.