Trump, bir tweet ile Fed'in bağımsızlığını tehdit ediyor ve son kez bir Amerikan başkanının Fed'e bu kadar baskı yaptığı zaman, 1971 yılına, büyük stagflasyon döneminin eşiğine kadar uzanıyor.
1971'de, Amerikan ekonomisi "stagflasyon" sıkıntısıyla karşı karşıyaydı, işsizlik oranı %6,1'e, enflasyon oranı ise %5,8'i geçerek uluslararası ödemeler dengesi açığı sürekli genişliyordu. Yeniden seçilmek için, Başkan Nixon, o dönemdeki FED Başkanı Burns'a benzeri görülmemiş bir baskı uyguladı.
Beyaz Saray kayıtları, Nixon ve Burns'ün 1971'de, özellikle 1971'in üçüncü ve dördüncü çeyreğinde, iki adamın resmi olarak çeyrekte 17 kez, normal iletişim sıklığından çok daha fazla görüştüğü önemli ölçüde daha fazla etkileşime girdiğini gösteriyor.
Bu tür bir müdahale, politika uygulaması açısından şu şekilde ortaya çıkmaktadır: O yıl, ABD federal fon oranı yılın başındaki %5'ten yıl sonundaki %3.5'e ani bir düşüş yaşadı ve M1 para arzı büyüme hızı, II. Dünya Savaşı sonrasındaki zirve olan %8.4'e ulaştı.
Bretton Woods sisteminin çökmesi ve küresel para sisteminin köklü değişiklikler yaşadığı bu yıl, Burns'ün siyasete yaptığı uzlaşma, daha sonraki "büyük enflasyonun" tohumlarını ekti; ta ki 1979'dan sonra Paul Volcker'ın faiz oranlarını önemli ölçüde artırmasıyla bu sorun çözüldü.
Bernstein de bu nedenle tarihsel bir kötü şöhret taşıyor. Bugünkü Powell, Bernstein'in kaderini asla yeniden yaşamak istemiyor.
Burns'un Uzlaşması: Politik Çıkarlar Fiyat İstikrarının Önüne Geçiyor
1970 yılında, Nixon şahsen Arthur Burns'ü Federal Reserve Başkanı olarak aday gösterdi. Burns, Columbia Üniversitesi'nden bir ekonomistti ve Nixon'ın seçim kampanyası sırasında ekonomik danışmanıydı; ikisi arasında sıkı bir dostluk vardı. Nixon, Burns'e büyük umutlar bağladı - para politikası denetleyicisi olarak değil, siyasi stratejinin "uyum sağlayıcısı" olarak.
O dönemde, Nixon 1972 seçimlerinde yeniden seçilme konusunda büyük bir baskı ile karşı karşıyaydı ve o sırada Amerika ekonomisi 1969 durgunluğundan henüz tamamen kurtulmamıştı, işsizlik oranı yüksekti. Gerçek bir ekonomik büyüme sağlamak zorundaydı, hatta bu bir şekilde "para basma" ile yaratılan sahte bir refah olsa bile.
Böylece, sürekli olarak Burns'a baskı yaparak, Fed'in faiz indirmesini ve para basmasını umarak büyümeyi teşvik etmeye çalıştı. Beyaz Saray içindeki ses kayıtları, Nixon ile Burns arasındaki birçok konuşmayı kaydetti.
10 Ekim 1971'de, Oval Ofis'te, Nixon Burns'a şöyle dedi:
"Şehirden hızlıca çıkmak istemiyorum (I don"t want to go out of town fast)…… Eğer kaybedersek, bu Washington'un muhafazakarların yönettiği son kez olacak."
Kendisi tekrar seçilemezse, Burns'ün Demokratların liderliğindeki bir gelecekle karşılaşacağını ve siyasi atmosferin tamamen değişeceğini ima etti. Burns'ün "bankacılık sisteminin zaten çok gevşek olduğu" gerekçesiyle daha fazla gevşeme politikalarını geciktirmeye çalışmasına karşı, Nixon doğrudan karşı çıktı:
"Sözde likidite problemi mi? O sadece saçmalık."
Kısa bir süre sonra, Burns Nixon'a bir telefon görüşmesinde şöyle rapor etti: "İskonto oranını %4.5'e indirdik."
Nixon şöyle yanıtladı:
「İyi, iyi, çok iyi (Good, good, good)……Onları öne doğru götür, hep böyle yaptın (You can lead 』em. You always have. Just kick 『em in the rump a little).」
Nixon sadece politik baskı yapmakla kalmadı, aynı zamanda personel düzenlemeleri konusunda da net bir şekilde ifade verdi. 24 Aralık 1971'de Beyaz Saray İdare Ofisi Müdürü George Shultz'a şunları söyledi:
"Arthur üzerindeki etkimiz yeterli mi? Yani, ona ne kadar daha baskı yapabilirim?"
「Eğer olmazsa, onu içeri çağıracağım (Eğer onunla bir kez daha konuşmam gerekirse, bunu yapacağım. Bir dahaki sefere onu içeri getireceğim).」
Nixon ayrıca Burns'ın Fed Yönetim Kurulu üyelerinin seçiminde yetkisi olmadığını vurguladı:
"O, bunun Baş Yargıç Roberts ile aynı olduğunu anlamalı... Ona kendi adamlarını seçtirmeyeceğim (I'm not going to let him name his people)."
Bu diyaloglar Beyaz Saray kayıtlarından gelmektedir ve ABD Başkanı'nın merkez bankası başkanına sistematik baskı uyguladığını net bir şekilde göstermektedir. Burns de gerçekten "yapmayı" kabul etti ve kendi eylemlerini savunmak için bir teori geliştirdi.
Ona göre, sıkı para politikası ve ardından gelen işsizlik oranındaki artış, o dönemdeki enflasyonu baskılamakta etkisizdi çünkü enflasyonun kökeni, Federal Rezerv'in kontrol edemediği faktörlerde yatıyordu; örneğin sendikalar, gıda ve enerji kıtlığı ile OPEC'in petrol fiyatları üzerindeki kontrolü.
1971'den 1972'ye kadar, ABD Merkez Bankası faiz oranlarını düşürdü, para arzını genişletti, kısa süreli bir ekonomik büyümeyi teşvik etti ve Nixon'un yeniden seçilme hedefine ulaşmasına yardımcı oldu.
Ama bu "insan yapımı" ekonomik büyümenin bedeli hızla belirmeye başladı.
Fed'in "Nixon Şoku"'nu Aşmak
Her ne kadar Federal Reserve para politikası uygulayıcı bir kurum olsa da, 1971 Ağustos'unda Nixon'un "doların altınla değiştirilmesi işlemini askıya alma" kararını açıkladığında Burns'ün itirazlarını dikkate almadı.
13-15 Ağustos 1971'de Nixon, Camp David'de 15 ana danışmanla kapalı bir toplantı düzenledi; bunlar arasında Burns, Maliye Bakanı Connally ve o dönemdeki Uluslararası Para İşleri Başkan Yardımcısı Volcker vardı.
Toplantıda, Burns başlangıçta dolar ile altın arasındaki dönüşüm penceresinin kapatılmasına karşı çıkmasına rağmen, Nixon'un güçlü siyasi iradesiyle toplantı doğrudan Federal Rezerv karar sürecini atlatarak tek taraflı olarak şu kararı aldı:
Dolar ile altın değiştirme penceresini kapatın, yabancı hükümetlerin dolar ile altın değiştirme haklarını askıya alın;
Enflasyonu kontrol altına almak için 90 günlük maaş ve fiyat dondurması uygulamak;
Tüm vergili ithal ürünlerden %10 ek vergi alınacak, Amerikan ürünlerini döviz kuru dalgalanmalarından koruyacak.
Bu, 1944'te kurulan Bretton Woods sisteminin temelini sarsan "Nixon Şoku" olarak adlandırılan bir dizi önlemdir; altın fırladı ve küresel döviz kuru sistemi çöktü.
Başlangıçta, maaş ve fiyat kontrolü kısa vadede enflasyonu baskı altında tuttu ve 1972'de ABD enflasyonu %3,3'te tutuldu. Ancak 1973'te Nixon fiyat kontrollerini kaldırdı ve bu sırada doların dolaşımı arttı, arz ve talep dengesizliği hızla ortaya çıktı. Ayrıca, aynı yıl patlak veren birinci petrol krizi ile birlikte fiyatlar hızla artmaya başladı.
Amerikan ekonomisi hemen nadir bir "çift darbe" durumuna girdi, 1973 yılında enflasyon oranı %8.8'e ulaştı, 1974'te ise %12.3'e kadar yükseldi, işsizlik oranı da sürekli artarak tipik bir stagflasyon görünümü oluşturdu.
Bu sırada, Burns para politikasını yeniden sıkılaştırmaya çalıştı, ancak çoktan güvenilirliğini kaybettiğini fark etti.
Politik uzlaşma ve parasal olmayan önlemlere bağımlılığı, "büyük enflasyonun" tohumlarını ekti, ta ki 1979'dan sonra Paul Volcker göreve gelene kadar ve aşırı faiz artırımı politikası ile enflasyonu tamamen "baskıladı", Federal Reserve ancak o zaman bağımsız itibarını yeniden kazandı.
Powell kesinlikle bir sonraki Burns olmak istemiyor
Bernanke'nin görev süresi boyunca yıllık %7 enflasyon oranı bıraktı ve Fed'in itibarını zayıflattı.
Federal Reserve iç belgeleri ve Nixon kayıtları, Burns'ün kısa vadeli siyasi ihtiyaçları uzun vadeli fiyat istikrarının önüne koyduğunu gösteriyor; onun dönemi, merkez bankası bağımsızlığının tam tersini temsil eden bir ders haline geldi.
Bir finans yorumcusu şaka yollu şöyle dedi:
"Bernstein dolandırıcılık yapmadı, cinayet işlemedi, hatta pedofil değil... Onun tek suçu, enflasyon tamamen kontrol altına alınmadan önce faiz oranlarını indirmesi."
Buna karşın, Burns'ün halefleri Paul Volcker, %19'luk faiz oranıyla enflasyonu "boğarak" şiddetli bir durgunluk yaratmış olsa da, Wall Street, ekonomik tarih ve hatta kamu gözünde enflasyonu sona erdiren bir kahraman haline geldi.
Tarih göstermektedir ki, Amerikalılar bir ekonomik durgunluğa yol açan bir Fed başkanını affedebilir, ancak enflasyonu ateşleyen bir başkanı affetmez.
Powell bunun farkında ve bir sonraki Burns olmak istemiyor.
The content is for reference only, not a solicitation or offer. No investment, tax, or legal advice provided. See Disclaimer for more risks disclosure.
Son olarak, Amerikalı Başkan Federal Rezerv (FED) üzerinde bu kadar baskı kurduğunda 1971 yılıydı; iki yıl sonra Amerika stagflasyon dönemine girdi.
Yazan: Ye Zhen
Kaynak: Wall Street Journal
Trump, bir tweet ile Fed'in bağımsızlığını tehdit ediyor ve son kez bir Amerikan başkanının Fed'e bu kadar baskı yaptığı zaman, 1971 yılına, büyük stagflasyon döneminin eşiğine kadar uzanıyor.
1971'de, Amerikan ekonomisi "stagflasyon" sıkıntısıyla karşı karşıyaydı, işsizlik oranı %6,1'e, enflasyon oranı ise %5,8'i geçerek uluslararası ödemeler dengesi açığı sürekli genişliyordu. Yeniden seçilmek için, Başkan Nixon, o dönemdeki FED Başkanı Burns'a benzeri görülmemiş bir baskı uyguladı.
Beyaz Saray kayıtları, Nixon ve Burns'ün 1971'de, özellikle 1971'in üçüncü ve dördüncü çeyreğinde, iki adamın resmi olarak çeyrekte 17 kez, normal iletişim sıklığından çok daha fazla görüştüğü önemli ölçüde daha fazla etkileşime girdiğini gösteriyor.
Bu tür bir müdahale, politika uygulaması açısından şu şekilde ortaya çıkmaktadır: O yıl, ABD federal fon oranı yılın başındaki %5'ten yıl sonundaki %3.5'e ani bir düşüş yaşadı ve M1 para arzı büyüme hızı, II. Dünya Savaşı sonrasındaki zirve olan %8.4'e ulaştı.
Bretton Woods sisteminin çökmesi ve küresel para sisteminin köklü değişiklikler yaşadığı bu yıl, Burns'ün siyasete yaptığı uzlaşma, daha sonraki "büyük enflasyonun" tohumlarını ekti; ta ki 1979'dan sonra Paul Volcker'ın faiz oranlarını önemli ölçüde artırmasıyla bu sorun çözüldü.
Bernstein de bu nedenle tarihsel bir kötü şöhret taşıyor. Bugünkü Powell, Bernstein'in kaderini asla yeniden yaşamak istemiyor.
Burns'un Uzlaşması: Politik Çıkarlar Fiyat İstikrarının Önüne Geçiyor
1970 yılında, Nixon şahsen Arthur Burns'ü Federal Reserve Başkanı olarak aday gösterdi. Burns, Columbia Üniversitesi'nden bir ekonomistti ve Nixon'ın seçim kampanyası sırasında ekonomik danışmanıydı; ikisi arasında sıkı bir dostluk vardı. Nixon, Burns'e büyük umutlar bağladı - para politikası denetleyicisi olarak değil, siyasi stratejinin "uyum sağlayıcısı" olarak.
O dönemde, Nixon 1972 seçimlerinde yeniden seçilme konusunda büyük bir baskı ile karşı karşıyaydı ve o sırada Amerika ekonomisi 1969 durgunluğundan henüz tamamen kurtulmamıştı, işsizlik oranı yüksekti. Gerçek bir ekonomik büyüme sağlamak zorundaydı, hatta bu bir şekilde "para basma" ile yaratılan sahte bir refah olsa bile.
Böylece, sürekli olarak Burns'a baskı yaparak, Fed'in faiz indirmesini ve para basmasını umarak büyümeyi teşvik etmeye çalıştı. Beyaz Saray içindeki ses kayıtları, Nixon ile Burns arasındaki birçok konuşmayı kaydetti.
10 Ekim 1971'de, Oval Ofis'te, Nixon Burns'a şöyle dedi:
"Şehirden hızlıca çıkmak istemiyorum (I don"t want to go out of town fast)…… Eğer kaybedersek, bu Washington'un muhafazakarların yönettiği son kez olacak."
Kendisi tekrar seçilemezse, Burns'ün Demokratların liderliğindeki bir gelecekle karşılaşacağını ve siyasi atmosferin tamamen değişeceğini ima etti. Burns'ün "bankacılık sisteminin zaten çok gevşek olduğu" gerekçesiyle daha fazla gevşeme politikalarını geciktirmeye çalışmasına karşı, Nixon doğrudan karşı çıktı:
"Sözde likidite problemi mi? O sadece saçmalık."
Kısa bir süre sonra, Burns Nixon'a bir telefon görüşmesinde şöyle rapor etti: "İskonto oranını %4.5'e indirdik."
Nixon şöyle yanıtladı:
「İyi, iyi, çok iyi (Good, good, good)……Onları öne doğru götür, hep böyle yaptın (You can lead 』em. You always have. Just kick 『em in the rump a little).」
Nixon sadece politik baskı yapmakla kalmadı, aynı zamanda personel düzenlemeleri konusunda da net bir şekilde ifade verdi. 24 Aralık 1971'de Beyaz Saray İdare Ofisi Müdürü George Shultz'a şunları söyledi:
"Arthur üzerindeki etkimiz yeterli mi? Yani, ona ne kadar daha baskı yapabilirim?"
「Eğer olmazsa, onu içeri çağıracağım (Eğer onunla bir kez daha konuşmam gerekirse, bunu yapacağım. Bir dahaki sefere onu içeri getireceğim).」
Nixon ayrıca Burns'ın Fed Yönetim Kurulu üyelerinin seçiminde yetkisi olmadığını vurguladı:
"O, bunun Baş Yargıç Roberts ile aynı olduğunu anlamalı... Ona kendi adamlarını seçtirmeyeceğim (I'm not going to let him name his people)."
Bu diyaloglar Beyaz Saray kayıtlarından gelmektedir ve ABD Başkanı'nın merkez bankası başkanına sistematik baskı uyguladığını net bir şekilde göstermektedir. Burns de gerçekten "yapmayı" kabul etti ve kendi eylemlerini savunmak için bir teori geliştirdi.
Ona göre, sıkı para politikası ve ardından gelen işsizlik oranındaki artış, o dönemdeki enflasyonu baskılamakta etkisizdi çünkü enflasyonun kökeni, Federal Rezerv'in kontrol edemediği faktörlerde yatıyordu; örneğin sendikalar, gıda ve enerji kıtlığı ile OPEC'in petrol fiyatları üzerindeki kontrolü.
1971'den 1972'ye kadar, ABD Merkez Bankası faiz oranlarını düşürdü, para arzını genişletti, kısa süreli bir ekonomik büyümeyi teşvik etti ve Nixon'un yeniden seçilme hedefine ulaşmasına yardımcı oldu.
Ama bu "insan yapımı" ekonomik büyümenin bedeli hızla belirmeye başladı.
Fed'in "Nixon Şoku"'nu Aşmak
Her ne kadar Federal Reserve para politikası uygulayıcı bir kurum olsa da, 1971 Ağustos'unda Nixon'un "doların altınla değiştirilmesi işlemini askıya alma" kararını açıkladığında Burns'ün itirazlarını dikkate almadı.
13-15 Ağustos 1971'de Nixon, Camp David'de 15 ana danışmanla kapalı bir toplantı düzenledi; bunlar arasında Burns, Maliye Bakanı Connally ve o dönemdeki Uluslararası Para İşleri Başkan Yardımcısı Volcker vardı.
Toplantıda, Burns başlangıçta dolar ile altın arasındaki dönüşüm penceresinin kapatılmasına karşı çıkmasına rağmen, Nixon'un güçlü siyasi iradesiyle toplantı doğrudan Federal Rezerv karar sürecini atlatarak tek taraflı olarak şu kararı aldı:
Dolar ile altın değiştirme penceresini kapatın, yabancı hükümetlerin dolar ile altın değiştirme haklarını askıya alın;
Enflasyonu kontrol altına almak için 90 günlük maaş ve fiyat dondurması uygulamak;
Tüm vergili ithal ürünlerden %10 ek vergi alınacak, Amerikan ürünlerini döviz kuru dalgalanmalarından koruyacak.
Bu, 1944'te kurulan Bretton Woods sisteminin temelini sarsan "Nixon Şoku" olarak adlandırılan bir dizi önlemdir; altın fırladı ve küresel döviz kuru sistemi çöktü.
Başlangıçta, maaş ve fiyat kontrolü kısa vadede enflasyonu baskı altında tuttu ve 1972'de ABD enflasyonu %3,3'te tutuldu. Ancak 1973'te Nixon fiyat kontrollerini kaldırdı ve bu sırada doların dolaşımı arttı, arz ve talep dengesizliği hızla ortaya çıktı. Ayrıca, aynı yıl patlak veren birinci petrol krizi ile birlikte fiyatlar hızla artmaya başladı.
Amerikan ekonomisi hemen nadir bir "çift darbe" durumuna girdi, 1973 yılında enflasyon oranı %8.8'e ulaştı, 1974'te ise %12.3'e kadar yükseldi, işsizlik oranı da sürekli artarak tipik bir stagflasyon görünümü oluşturdu.
Bu sırada, Burns para politikasını yeniden sıkılaştırmaya çalıştı, ancak çoktan güvenilirliğini kaybettiğini fark etti.
Politik uzlaşma ve parasal olmayan önlemlere bağımlılığı, "büyük enflasyonun" tohumlarını ekti, ta ki 1979'dan sonra Paul Volcker göreve gelene kadar ve aşırı faiz artırımı politikası ile enflasyonu tamamen "baskıladı", Federal Reserve ancak o zaman bağımsız itibarını yeniden kazandı.
Powell kesinlikle bir sonraki Burns olmak istemiyor
Bernanke'nin görev süresi boyunca yıllık %7 enflasyon oranı bıraktı ve Fed'in itibarını zayıflattı.
Federal Reserve iç belgeleri ve Nixon kayıtları, Burns'ün kısa vadeli siyasi ihtiyaçları uzun vadeli fiyat istikrarının önüne koyduğunu gösteriyor; onun dönemi, merkez bankası bağımsızlığının tam tersini temsil eden bir ders haline geldi.
Bir finans yorumcusu şaka yollu şöyle dedi:
"Bernstein dolandırıcılık yapmadı, cinayet işlemedi, hatta pedofil değil... Onun tek suçu, enflasyon tamamen kontrol altına alınmadan önce faiz oranlarını indirmesi."
Buna karşın, Burns'ün halefleri Paul Volcker, %19'luk faiz oranıyla enflasyonu "boğarak" şiddetli bir durgunluk yaratmış olsa da, Wall Street, ekonomik tarih ve hatta kamu gözünde enflasyonu sona erdiren bir kahraman haline geldi.
Tarih göstermektedir ki, Amerikalılar bir ekonomik durgunluğa yol açan bir Fed başkanını affedebilir, ancak enflasyonu ateşleyen bir başkanı affetmez.
Powell bunun farkında ve bir sonraki Burns olmak istemiyor.